tekst: Hans Knot
Het was voor velen een normaal toestel dat geen vaste plek had in huis maar op elke willekeurige plek kon worden gebruikt: de transistorradio. Maar nostalgisch bekeken is het voor de 65 plussers zeker een herinnering wanneer die transistorradio werd aangeschaft en het beleven van radio op een andere wijze kon worden gedaan. Immers, het was draagbaar en niet altijd afhankelijk van energievoorziening via een stopcontact.
Toen er geen buizen meer in zaten, werd de radio stukken lichter....
De transistor werd in 1947 uitgevonden en op een bepaald moment in de begin jaren vijftig van de vorige eeuw was de productie van transistoren dermate hoog dat ze ook konden worden gebruikt in radiotoestellen, dit ter vervanging van de overbekende buizen, die zo mooi gloeiden. Daardoor werd de radio niet alleen lichter maar kon ook worden getild wat betekende dat je ging beschikken over een draagbare radio. Je had er dan wel batterijen voor nodig om de energievoorziening op gang te houden. Achter het huis, in het park, op het strand, waar je ook heen wenste te gaan, de draagbare radio was je vriend. Vooral toen eind jaren vijftig, begin jaren zestig de transistorradio’s ruimschoots voor handen waren werd dit nieuwe radiotoestel enorm populair.
In de hoogtijdagen van de zeezenders was het op de stranden een feest van herkenning omdat voornamelijk de transistorradio’s waren afgestemd op Caroline, Veronica en later RNI. Het winnen van populariteit van de transistorradio betekende op een bepaald moment ook een verhoogde productie waardoor de toestellen betaalbaarder werden en ook de toen hedendaagse jeugd een eigen transistorradio kon aanschaffen.
Jong en oud: alle aandacht voor de nieuwe aanwinst
Denk er maar eens over na wanneer de eerste transistorradio in je bezit kwam en wat een blijdschap dit eenvoudige apparaat in je jeugd kon brengen. Bij ons thuis stond een buizenradiotoestel in de woonkamer, terwijl er draadomroep was in de kapsalon, die ook gevestigd was in hetzelfde pand als het woonhuis. In de eerste helft van de jaren zestig van de vorige eeuw kwam daarbij de eerste transistorradio, die oudste broer Jelle als beheerder kreeg. Hij was aangeschaft via een actie van een zeeppoeder merk, waardoor je na het sparen van de nodige bonnetjes een fikse korting kon krijgen bij de aanschaf van het toestel, een Sharp. Lichtblauw van kleur met een grote draaischijf aan de voorkant. Hiermee kon je van frequentie veranderen en het toestel had ook twee simpele knopjes aan de rechterzijde. De eerste als een soort van aan/uit knop en de tweede om het volume te regelen. Het toestel had geen schaalaflezing, dat wil zeggen dat de namen van de stations niet op de afstemschijf stonden vermeld.
Jelle luisterde op zijn slaapkamer, wat ook mijn slaapkamer was, in de avonduren wel naar Radio Luxembourg en AFN en overdag waren de zeezenders populair als het ging om de beluistering. Vooral toen Radio London het daglicht had gezien werd de 266 meter zeer populair bij het beluisteren. Er werden streepjes gezet in diverse kleuren op de plek waar normaal de naam van een station zou staan. De 299 meter werd ingenomen door Radio City en ik herinner mij als de dag van vandaag dat daarvoor een zwart streepje was geplaatst zodat ‘The Tower of Power’ in de middag snel kon worden gevonden na terugkomst van school.
De reden was het beluisteren van The Five by Four Show, waarin telkens een Beatles en Stones plaat werd gedraaid. Het was de tijd waarin het radio beluisteren vooral een feest was geworden aangezien er steeds meer leuke muziek op de markt kwam. Het was bij wijze van spreken een kwestie van wachten totdat de nieuwe songs van je favoriete artiest(en) voor het eerst op je transistorradio was te beluisteren.
In de loop van de afgelopen decennia heb ik een 1500-tal liedjes verzameld, waarin de radio wordt bezongen. Daarbij komt ook de transistorradio zeker voorbij. In de loop van de komende tijd zal ik een aantal van de songs voorstellen, zoals Connie Smith in 1965 haar kleine blauwe transistorradio bezong.
https://www.youtube.com/watch?v=GKpclIwKBW8
