tekst: Hans Knot
Het kan soms gebeuren dat allerlei zaken samen komen zoals tijdens de Paasdagen toen er heel mooi weer was om volop buiten te genieten van de natuur. Al fietsend in de Drentse natuur gingen de gedachten naar een paasvakantie die Jana en ik op het eiland Schiermonnikoog doorbrachten. Het zal in het begin van deze eeuw zijn geweest, waarbij een groot deel van de drie dagen die wij er waren dik ingepakt door de sneeuw werd gelopen.
Maar er was meer ijsgeweld want in januari 1973, om precies te zijn op zaterdag 6 en zondag 7, werd voor het eerst de Wereldbeker Hardrijden voor profs verreden. In de periode voor deze, door de ISSL georganiseerde, wedstrijden werd er door Radio Veronica een groot aantal spots uitgezonden om de wedstrijden, die mede gesponsord werden door de directie van het radiostation, te promoten. Hierbij werd ook gebruik werd gemaakt van dezelfde muziek, Junkie Chase.
Uit de spots werd duidelijk dat er bekende schaatsers uit die tijd het risico hadden genomen verbannen te worden om niet langer deel te mogen nemen aan de wedstrijden zoals die door de International Skating Union werden georganiseerd. Reden genoeg om eens in het archief te duiken want daar ligt ook het nodige aan de fanatieke periode die ik samen met mijn oudere broer Jelle had inzake onze adoratie voor de Nederlandse schaatsers uit die tijd. Er werden vele zaterdagen doorgebracht in de krantenarchieven van het Nieuwsblad van het Noorden, waarbij allerlei leggers werden doorzocht op uitslagen van EK en WK wedstrijden in de eerste zeven decennia van de vorige eeuw. Stuk voor stuk werd alles uitgewerkt, niet wetende dat 40 jaar later je via internet alles binnen een paar klikken zou kunnen naar boven halen.
Want wie weet van onze generatiegenoten niet de namen als Ard Schenk, Kees Verkerk, Jan Bols, Eddie Verheijen maar ook bijvoorbeeld Erhard Keller, Roar Gronveld en Willy Olsen. Zoekende naar meer informatie kwam een krantenknipsel naar boven van maandag 8 januari 1973 waaruit blijkt dat de wedstrijden in Den Haag werden omschreven als een groot fiasco.
-klik om te vergroten-
In het artikel van de GPD gaf de Amerikaanse leider van de profliga (ISSL), Ned Neely, toe dat bij de voorbereiding organisatorische fouten waren gemaakt waarvan men zeker in de toekomst van zou gaan leren. Daarbij doelde hij vooral op het weinige publiek dat er bij de wedstrijden aanwezig was, tenminste aanzienlijk minder dan begroot werd. Het artikel meldde verder: ‘Opvallend was dat niemand der direct betrokkenen, zowel officials als schaatsers, durfde te erkennen dat de toekomst voor het profschaatsen er zeer donker uitzag’.
Eén van de initiatiefnemers was de oud-wereldkampioen schaatsen allround en voormalig olympisch kampioen Johnny Nilsson uit Zweden. Andere belanghebbenden waren de Amerikaan Edgar A. Neely uit Atlanta, de advocaat Bengt Eriksson uit Stockholm, de Amerikaanse geldschieter W. H. Moore Jr. uit Eastover en de promotor Tom Liden uit Zweden.
De opbrengsten aan kaartverkoop was, zo bleek later, bij lange na niet genoeg om de prijzenpot daarvan uit te keren. Er werd namelijk voor een totaalbedrag van f 180.000,-- uitgekeerd aan de 16 gecontracteerde schaatsers. Gelukkig was bij de oprichting van de ISSL het nodige door de organisatoren en financiers in de pot gedaan, waardoor er nog een aantal wedstrijden konden worden gehouden in 1973 als ook in 1974. Daarna werd de ISSL opgeheven.
Winnaar van de allround wedstrijden, Ard Schenk, stelde destijds: “Als je je hebt ingesteld op 18.000 tot 19.000 toeschouwers is dit natuurlijk wel een grote tegenvaller. Om het profschaatsen tot een volledig succes te maken dienen er zeker 20.000 mensen te komen. Schaatstechnisch is alles goed verlopen, organisatorisch niet. Als dit wordt verbeterd, en dan bedoel ik vooral de kaartverkoop, komt er beslist meer publiek".
Ard Schenk was trouwens nog even onaantastbaar als de voorgaande drie jaar al het geval was. De overtuigende bewijzen daarvoor leverde de drievoudige wereldkampioen nog eens ten overvloede. Op drie van de vier afstanden eiste hij met bijna superieur gemak de overwinning voor zich op. Alleen de 10.000 meter werd door Verkerk gewonnen hoewel met minimaal verschil.
Op de zaterdag waren er een kleine 5000 toeschouwers en via een haastige actie, waarmee jongeren tegen sterk gereduceerde toegangsprijs op zondag naar de baan waren gelokt, was het fiasco er nauwelijks minder om. Zie hier de eindklassering van de wereldbeker wedstrijden inclusief de informatie inzake de verdiende bedragen in guldens.
Klassementrijders
1. Schenk 34.500
2. Olsen 24.100
3. Bols 14.700
4. Verkerk 10.740
5. Grönvold 7.260
6. Verheyen 7.440
7. Tveter 6.280
8. Höglin 5.620
Sprinters
1. Keiler 23.100
2. Börjes 19.140
3. König 9.240
4. Linkovesi 7.260
5. Eriksen 6.600
6. Hanninen 5.940
7. Lyman 5.280
8. Blatchford 4.620
Foto bovenaan dit artikel: Schaatswedstrijden voor eerste ISSL World Cup voor prof op De Uithof in Den Haag , Anton Huiskes geeft Jan Bols aanwijzingen (foto: Bert Verhoeff, Nationaal Archief, CC0)
