Amsterdam 700 en 750 jaar

tekst: Hans Knot

Nostalgisch terugblikken kan herinneringen terugbrengen waarbij je lang niet stil hebt gestaan. In mijn geval worden ze opgeroepen door de vele aantekeningen, die ik in de loop van de afgelopen zes decennia heb gemaakt, knipsels die ik veelvuldig en vooral zorgvuldig heb geknipt en vergaard, maar ook door intensief oude radioprogramma’s te beluisteren. Ze zijn er met duizenden en in minder aantal de televisieprogramma’s waaruit ik herinneringen kan ophalen. En dankzij internet en YouTube hebben weer anderen veel plezier om oude fragmenten van televisieprogramma’s terug te zien.

De maand februari 1975 is in dit artikel mijn ijkpunt in de eeuwige tocht naar nog meer herinneringen. Was het niet het jaar dat in Amsterdam uitgebreid werd stil gestaan bij het gegeven dat de stad haar 700-jarig bestaan vierde op 25 oktober van dat jaar? Het lijkt als gisteren maar is al weer liefst 42 jaar geleden. Het 700-jarig bestaan van de stad werd gevierd met allerlei initiatieven, waaronder de eerste editie van SAIL, het eerste Kwakoe Festival en het eerste Amsterdam Tournament. De stad kreeg 700 nieuwe bomen en er hing sfeerverlichting aan de bruggen in de binnenstad.

In die tijd was ik nog een intense televisiekijker, iets wat ik me niet meer kan voorstellen en al in februari van dat jaar 1975 was het de TROS die aandacht besteedde aan het 700-jarig bestaan van Amsterdam middels een muzikaal programma onder regie van een ras Amsterdammer, Ralph Inbar. Hij besloot ter gelegenheid van het prachtige jubileum de TROS voor te stellen te komen met een muzikaal programma waarin diverse artiesten een ‘rondje Amsterdam’ zouden gaan doen.

Uiteraard diende het programma geopend te worden met een dagopener, waarbij werd gekozen voor het prachtige lied ‘Amsterdam ontwaakt’, waarbij Willeke Alberti het voortouw nam. Liesbeth List volgde met ´Kinderen een kwartje’, maar ook Tante Leen, die nog in leven was, mocht niet ontbreken en zong een onvervalste smartlap via ´Amsterdam zonder Pierement´. Iemand die je wel eens tegenkwam, als je op bezoek was in de hoofdstad van ons land, was Ramses Shaffy. Hij was bereid ´Het is stil in Amsterdam´voor zijn rekening te nemen, terwijl Leen Jongewaard eens niet als opa optrad maar ´Het kroegenlied´ ten gehore bracht. Wie anders dan Adele Bloemendaal was geschikt om met een heerlijk Amsterdams accent het lied over ´de rosse buurt´ ten gehore te brengen.

Het internationale tintje mocht van Inbar niet ontbreken en hij koos er voor een groep, die destijds aardig aan de weg timmerde, uit te nodigen het lied ´Let´s go to town´ te zingen. Het ging om de Britse formatie Sailor, die op een toen recente LP ondermeer het lied ´The girls from Amsterdam´ bracht. En ja, dan de presentatie, die was ook al weer in handen van een alom bekende Amsterdamse. In eerste instantie verscheen Sylvia de Leur op het scherm als een Amerikaanse hippie, die in Amsterdam woonde en al een beetje Nederlands kende.

Uiteraard had Ralph Inbar ervoor gezorgd dat een van de beste tekstschrijvers uit die tijd werd ingehuurd. Eli Asser, die ooit zijn loopbaan in de reclamewereld begon, maakte er iets heel speciaals van, wat ook gezegd kon worden van het decor. Gelijk aan Amsterdam leek het erop dat de setting op palen was gebouwd. Als altijd bleef Inbar een bescheiden man want in een interview stelde hij: “Zie het als een eenvoudige hommage aan Amsterdam. Een leuk programma met mooie liedjes”.

Zoals al gemeld was de officiële datum van het 700-jarig bestaan 27 oktober 1975. Het was toen op de dag af zeven eeuwen geleden dat de toen 21-jarige Floris V, Graaf van Holland, aan mensen die te Amstelledamme woonden, een bepaald privilege gaf, waarmee de graaf de inwoners van Amsterdam het recht verleende tolvrij hun eigen goederen te varen in het gebied dat hij als graaf beheerde. Het verhaal gaat dat Floris V de belofte op perkament heeft vastgelegd en het blijkt waarheid te zijn aangezien het is terug te vinden in het gemeentearchief van Amsterdam, waarin het zorgvuldig word bewaard.

Het document, zo wordt historisch gesteld, is het eerste document waarin de oude naam van Amsterdam is vastgelegd op papier. Maar de historie van onze hoofdstad gaat veel verder terug dan het jaar 1275 want meerdere historici en archeologen stellen dat de historie van Amsterdam terug gaat naar ver voor 1200. Zo waren de eerste bewoners vissers, die hun verdiensten hadden via vangsten op het IJ dat veel breder was dan nu het geval is.

Inmiddels zijn er initiatiefnemers al lang bezig met de voorbereiding voor een volgend jubileumfeest, dat in het jaar 2025 dient te gaan plaats vinden: 750 jaar Amsterdam. Naar buiten is men al gekomen met een oproep: ‘Er is iets minder dan tien jaar tijd tot de mijlpaal van 750 jaar Amsterdam en dat geeft ruimte voor mooie initiatieven. We willen bestuurders, bedrijven én bewoners stimuleren hun talent in te zetten bij het vormgeven van de stad in 2025. Daarom maken we onze ideeën zichtbaar in dit project: Amsterdam 750 jaar.

We startten dit programma met elf bij Amsterdam betrokken organisaties. In dit project schoven we onze young professionals naar voren: wie kunnen beter bijdragen aan de ontwikkeling van de stad, dan de bestuurders van de toekomst? We stellen ook deelnemersplaatsen beschikbaar voor young professionals van maatschappelijke en culturele organisaties.

Wij zijn ervan overtuigd dat de voorgestelde initiatieven een bijdrage kunnen leveren aan verdere sociale, economische, ruimtelijke en culturele ontwikkeling van de stad. Daarom hopen we dat de ideeën een gesprek in de stad uitlokken. Dat ze prikkelen tot meer ideeën én, nog belangrijker: tot actie!’

Acht jaar dus nog te gaan waarbij de jonge generatie dan ook weer acht jaar ouder is en de ideeën die men ontwikkelt in de komende tijd tot realiteit kan brengen. Er is inmiddels een informatiesite opgezet waarop de komende jaren de nodige informatie zal worden gebracht. Geïnteresseerden kunnen deze site het beste bookmarken om met een bepaalde regelmaat aan te klikken voor meer informatie: https://www.amsterdam750jaar.com/