Een historische DX-expeditie in 1982

De "lift" van Sealand

tekst: Hans Knot                     foto's: Bernhard Lürsen

Principality of Sealand, een Maunselfort voor de kust van Harwich in internationale wateren, werd eind jaren zestig onafhankelijk verklaard door de familie Bates, die ons heel veel beloofde, hetgeen voor mij in 1988 resulteerde in het boek ‘De droom van Sealand’. Onder meer werd er een radiostation beloofd dat er niet kwam totdat in 1982 een aantal licentiehouders de familie Bates benaderde om een DX contest te houden vanaf de kleinste ministaat ter wereld. Na de contest had ik destijds een aantal malen contact met Bernhard Lürssen, een van de DX’ers, waardoor het volgende verhaal kon ontstaan.

In de maand september 1982 werden uiteindelijk radio-uitzendingen verzorgd vanaf Sealand, echter niet via een middengolfstation maar via een gelicenceerd 2 meter station. Een viertal West-Duitsers was er in geslaagd via Roy Bates toestemming te krijgen een dergelijke expeditie vanaf Sealand te verwezenlijken. Bernhard destijds: “We gingen met ons vieren in twee auto’s vanuit Keulen naar Oostende en vervolgens met de boot via het kanaal naar Engeland. We vervolgden onze weg naar WhiteCliff, waar we een half uur lang werden ontvangen door Prince Roy Bates en zijn vrouw en vertelden hem wat onze verwachtingen van deze expeditie zouden zijn en met hoeveel landen we dachten verbinding te kunnen krijgen. Vervolgens kregen we van hem een speciale licentie en wenste hij ons enorm veel succes.”

De antennes staan

Nadat men naar het dichtbij gelegen Felixstowe was gereden werd men opgewacht door Colin, een persoonlijke vriend van Roy Bates. Deze had het viertal aangeboden om hen en de apparatuur naar het fort toe te varen, hetgeen wel inhield dat er drie keer heen en weer gependeld diende te worden, gezien de hoeveelheid aan apparatuur en antennes die het expeditieteam bij zich had. Met de eerste tocht ging Ben samen met Geri. Met de tweede tocht Dick en Butz.

Bernhard: “Colin had ons verteld over de mogelijkheden om per lift op het fort te worden getakeld. In werkelijkheid was het een oud krat, dat via een katrol omhoog werd getakeld. Ondanks dat ik niet zoveel angst heb voor de zee was ik erg nerveus en heel blij toen dat deel van de tocht achter de rug was en ik veilig op het platform van Sealand stond. Echt, als je in de ‘lift’ stond zag je door de bodem de zee steeds verder onder je, een zeer angstige aangelegenheid.”

Roy Bates ondertekent de licentie

Aangekomen op het platform werd men ontvangen door Michael Bates, die hen hielp bij het uitpakken van de bagage en tevens bij de installatie van de apparatuur. Bernhard: “Het eerste wat we deden toen de apparatuur er stond was meteen verbinding zoeken met onze twee collega’s die nog in Felixstowe waren. Het was een totaal nieuwe ervaring als je van een locatie werkt, waar nog nooit eerder verbindingen tot stand zijn gekomen. Tevens gebruikten we voor de eerste maal onze nieuwe call-¬¬letters en de boven genoemde verbinding was dan ook de eerste officieel gelicenceerde amateurverbinding die ooit vanaf Sealand werd ‘gedraaid’. Na deze verbinding was het wachten op de komst van onze collega’s en brachten we de tijd door middels uitgebreide kennismaking met Prins Michael. Toen onze collega’s waren aangekomen en hun bagage ook op het fort stond moesten eerst de douaneformaliteiten geschieden en zo werden we dan vervolgens officieel toegelaten tot de staat Sealand, In onze paspoorten kregen we dan ook het officiële Sealand stempel en tevens een visum. Vervolgens werd ons een ruimte toegewezen op de derde verdieping van een der ‘poten’ om onze stations (S1 AB, S1 AD, S1 AH en S1 AS) te installeren.”

(klik voor een vergroting)

Het viertal had in de loop der tijd veel gelezen over de pogingen de staat in beslag te nemen en vonden het een aardig idee om vanaf het platform, gezien het feit dat Roy Bates in die tijd allerlei staten probeerde over te halen zijn Sealand te erkennen, een expeditie op te zetten. Men schreef een brief naar Bates waarin zij hem toestemming verzochten voor het uitvoeren van het plan. Tot stomme verbazing reageerde Bates heel snel en bovendien positief. Alleen de voorwaarde dat de expeditie en de reis door de heren zelf betaald diende te worden was een eis vanuit de Principality of Sealand.

Zoals bij alle twee meter amateurs het geval is, kreeg men, na het positief afleggen van een examen, een officiële licentie waarbij tevens zogenaamde call-letters werden toegewezen, waaronder men actief kon zijn. Het expeditieteam bestond derhalve uit DL6PE Burghard, DK8KW Holger, DC5BT Dieter en DF2AO Bernhard. Na een paar weken van voorbereiding was de planning geheel rond en zeer gunstig bleek de periode tussen 1 en 6 september 1982, ook omdat deze periode samenviel met de 15de verjaardag van Sealand.

Het opzetten van de antennes voor de expeditie geschiedde niet geheel volgens plan. Alhoewel beide masten van het eiland ter beschikking stonden en al hielpen de inwoners van Sealand mee, het ging niet van een leien dakje. Bernhard: “De top van onze kantelmast lag enkele meters over de ‘landsgrens’ en er werd tevens bij het aanbrengen van de GPA antenne (Ground Play Antenne) veel aan artistiek talent gevraagd. Nadat de eerste antenne zonder al te veel problemen was gemonteerd, stelden we vast dat de meegebrachte Windom Antenne te groot was. Het kortste deel ervan diende daarom om een hoek gespannen te worden. In een van de peilers, direct onder ons slaapverblijf, was de radio-shack ingericht. De beide ruimtes waren rond en hadden geen ramen. Met veel moeite werden de beide zenders-ontvangers (IC 720A) inclusief aanpassingen en voedingen de steile trap afgedragen. Tegen de avond, het werd al schemering, had ik de eer de eerste radioverbinding te mogen maken. Om precies te zijn om 19.27 UTC. Diezelfde avond ging ook het tweede kortegolfstation de ether in. Het betrof in dat geval een telegrafiestation.”

De reacties van de gesprekspartners waren gemengd. Een deel begroette het feit dat Sealand eindelijk in de lucht was. Anderen stelden zich sceptisch op, waarschijnlijk als gevolg van de onbekendheid. Weer anderen geloofden er geen woord van dat er vanaf Sealand werd gewerkt. Bernhard andermaal: “Eén of twee duistere stations meenden ons te moeten imiteren, doch deze vorm van piraterij werd al snel opgegeven. Op de ochtend van de 2de september kreeg ook Dieter, de chef-operateur, op de ultra korte golf werk. Zijn station bestond uit een TS700 S met een 10 elements Yagi. De output van dit station was 60 Watt.”

Gedurende de tijd dat de leden van de expeditie even vrijaf hadden bestond de mogelijkheid interessante gesprekken te voeren met de inwoners van Sealand. Toch werd er snel weer voor het maken van verbindingen gekozen om tot snelle en interessante resultaten te leiden. Met alle 6 continenten werden er verbindingen gedraaid binnen 25 minuten dat het eerste station in de lucht was.

Zelfs de stations van de UNO (4UI N) en de Internationale Telegraaf Unie (4UI ITU) konden in het logboek worden geschreven. De condities verliepen en terwijl de kortegolf condities van dag tot dag afnamen, nam het UKW aandeel van de uitzendingen voortdurend toe en dat niet alleen op de grond van de verbeterende condities. Gedurende de eerste 24 uurs single operators contest groeide Dieter naar een topvorm en kon hij meer dan 500 QSO’s draaien.

Door het strakke tijdschema vloog de tijd voor het viertal echter voorbij. In de namiddag van de 5de september werd het weer onvriendelijker en metershoge golven en een stormwaarschuwing maakten het afscheid van Sealand ongewoon en niet minder gevaarlijk. Na een barre toch werd er in Felixstowe uiteindelijk afscheid genomen na een week lang een unieke expeditie te hebben gemaakt. De leden van het expeditieteam besloten alle 2 meter amateurs, die een verbinding met hen hadden gemaakt, een speciale QSL kaart te sturen.