Postkantoor H.C. van Hallstraat - foto Persbureau D. van der Veen Groninger Archieven
tekst: Hans Knot
Maar weer eens een herinnering die ons meer dan een halve eeuw terugbrengt in de tijd. Het was de tijd dat de computers nog lang niet in de huishoudens hun intrede hadden gedaan en vaak nog gezamenlijk rond de tafel werd gezeten om eens per maand de verjaardagswensen te schrijven voor familieleden, vrienden en bekenden. Maar ook veelvuldig werd de pen ter hand genomen om een brief te schrijven. Daarbij zat ook de correspondentie met de zogenaamde penvrienden, waarmee een uitwisseling van kennis werd gedeeld.
Een categorie daarbij waren leden van fanclubs van tal van artiesten, die voornamelijk door vrijwilligers werden gerund. Vergelijk het maar met de speciale Facebook groepen waarin mensen zich digitaal hebben verenigd met hetzelfde doel. Echter kwam de inhoud van een bericht in een brief of op een briefkaart niet binnen een paar seconden de huiskamer binnen maar was men geheel afhankelijk van de snelheid waarmee de PTT de postbestelling thuis afleverde.
Maar de te verzenden post diende ook vanuit huis met zorg te worden weggebracht. Dat kon natuurlijk door het in de rode brievenbussen te doen, die op tal van plekken, bevestigd aan panden, in de steden en de dorpen waren te vinden. Vaak waren die geplaatst naast de blauwe postzegelautomaten, waaruit men de stroken dan wel boekjes met postzegels kon trekken. Dat alles nog in de tijd dat het te betalen bedrag aan portokosten nog op een redelijk niveau was. Wie herinnert zich trouwens nog de, ik dacht oranje, postzegel van 2,5 cent?
Bij ons aan de Korreweg in Groningen stopten, zo’n 50 meter van ons woonhuis verwijderd, de stadsbussen van de GVB, het Gemeentelijk Vervoersbedrijf, en vooral door moeders werd heel goed in de gaten gehouden op welk tijdschema de bussen reden want uiteindelijk, wanneer de volledige Korrewegwijk was bereden, ging de betreffende buslijn weer terug naar de binnenstad van Groningen om vervolgens de rit te laten eindigen bij de Hoofdstation. En waarom werd het tijdschema zo in de gaten gehouden? Omdat er de mogelijkheid was om de te verzenden poststukken te deponeren in de rode brievenbussen die bevestigd waren op elke stadsbus en eerder ook op trolleybussen, die eerder waren te zien in Groningen.
Vaak werd dan één van de kinderen Knot gevraagd snel nog even naar de bushalte te gaan om de poststukken ver voor acht uur in de avond in de betreffende rode bus te doen, waardoor moeder tevreden was want na acht uur die avond werden de rode brievenbussen allemaal geleegd om de poststukken op het sorteercentrum bij het Hoofdstation te verwerken en deels met de posttrein mee te laten gaan naar diverse andere stations in ons land.
Het plaatsen van een PTT brievenbus
Soms, als het net niet op tijd was gelukt het poststuk in de rode bus bevestigd aan de stadsbus te doen, was er een andere actie nodig. Of de oudste zoon of vader Knot nam dan de Solex om te zien of de bus was in te halen of – en dat bleek veel verstandiger – door te rijden naar het Hoofdstation om daar het poststuk op tijd af te leveren.
De Groninger wijken als Selwerd, De Paddepoel, Vinkhuizen en Lewenborg waren deels nog lang niet volgebouwd en openbaar vervoer was destijds matig te noemen, mede omdat de voorzieningen als het ging om bestratingen nog matig was. Het is dan ook aan te nemen dat voornoemde acties om brieven en meer op ‘de post’ te krijgen in deze wijken bijna niet plaatsvonden.
Maar ook in de oude stadswijken kwam er begin oktober 1971 een einde aan deze service met het Groninger Vervoer Bedrijf. Niet dat meteen de brievenbussen van de bussen werden gedemonteerd maar wel werd de klep aan de bussen vastgezet zodat er geen poststukken meer in gedeponeerd konden worden. Niet alle kleppen waren echter optimaal gesloten zodat het nog mogelijk was er een poststuk in te proppen.
Gedurende een korte periode werden daarom nog alle stadsbussen ’s avonds na aankomst in de remise gecontroleerd op eventuele aanwezigheid van poststukken. Niet veel later werden door medewerkers van de GVB de bussen verwijderd en een stalen plaat gemonteerd op de open gekomen plek. Aan een jarenlange service was daarmee een einde gekomen.
Heden ten dage is de service soms ver te vinden getuige de vele klachten over de slechte en late bezorgingen van PostNL, nu verantwoordelijk voor een deel van de postbezorging. In de wijk Selwerd is in een Primera een steunpunt van PostNL waar je de poststukken kunt laten wegen en waarna ze voorzien worden van een poststrook. Vroeger verdwenen de brieven dan in een postzak die tegen de avond door een chauffeur van PostNL werd opgehaald. In die zak verdwijnen alleen de stukken die niet in de brievenbus passen en dus dien je de andere gefrankeerde stukken weer mee te nemen om ze zelf in een dichtstbijzijnde brievenbus te deponeren.
Om een idee te krijgen over de manier van post verzenden hier een link naar een oud filmpje: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Brievenbussen_aan_de_tram-512284.ogv
