(door Hans Knot)
In gedachten zie ik ze nog wel eens staan, de zogenaamde lijnwagens van de NRU, de eerdere naam van de NOS. Ze werden ingezet om verbindingen te leggen tussen bijvoorbeeld een schouwburg of een voetbalstadion en de studio in Hilversum voor een reportage op de radio. Ze werden trouwens in het begin van de jaren zeventig van de vorige eeuw vervangen. De Technische Dienst Radio van de NOS had namelijk in januari 1971 de eerste van een nieuwe serie reportagewagens in gebruik genomen, die geschikt waren voor stereofonische reportages en andere uitzendingen in stereo. Voor die tijd een opmerkelijke aanschaf gelet op de ontwikkeling die de radio in die tijd doormaakte.
De wagen bevatte een mengtafel met twaalf microfooningangen, drie recorders voor registratie- en montagedoeleinden. Deze werden destijds door de technische dienst van de NOS magnetofoons genoemd. Verder had de wagen een televisiecircuit voor visueel contact met de plaats van de reportage en een verwarmings- en klimaatinstallatie. De uitrusting van de wagen werd verder aangevuld met een zend- en ontvanginstallatie, die een draadloze verbinding van de reporter met de wagen en omgekeerd mogelijk maakte. Daartoe was een uitschuifbare, hydraulisch werkende antennemast ingebouwd.
De wagen - destijds het standaardtype Mercedes-bestelwagen — was als stereoreportagewagen ingericht door de Technische Dienst Radio van de NOS. Er kwamen in de eerste helft van 1971 nog drie van deze wagens in bedrijf. Begin 1970 werd door de NOS de allereerste stereo-productiewagen, eveneens een standaardtype Mercedes bestelwagen, in gebruik genomen. Deze wagen, die 32 microfooningangen had, was speciaal bestemd voor het opnemen van grote stereoproducties, zoals concerten en dergelijke. Deze wagen bezat echter geen zend- en ontvangapparatuur, zoals de in januari 1971 in bedrijf gestelde stereoreportagewagen.
Voor montagedoeleinden was de stereo-productiewagen evenmin geschikt. Medio 1970 kwamen nog twee van deze stereo-productiewagens gereed. In 1970 werden bovendien een zogenoemde evenementenwagen ingericht. Een en ander had tot gevolg dat in de loop van de eerste helft van dat jaar de acht zogenaamde lijnwagens (voor mono-uitzendingen), waarvan de radio-omroep sinds 1963 gebruik maakte, werden vervangen.
Foto Rob Olthof: Oude lijnwagen van de NRU en twee (links) televisiereportage-bussen in Amsterdam 1963. Technische informatie: archief Paul Snoek.
