tekst: Hans Knot foto: Sietse Brouwer bij de start van Radio Caroline in Nederland op 26 januari 2002 (foto: Martin van der Ven)
Meer dan 55 jaar geleden, in maart 1964, begonnen de uitzendingen van Radio Caroline vanaf het zendschip de MV Fredericia dat voor anker lag voor de kust van Engeland. Radio Caroline verliet de ether in maart 1968, toen financiële problemen een einde maakten aan de uitzendingen. Daarna volgde nog een aantal pogingen om het station nieuw leven in te blazen. Het vijfde en redelijk serieuze initiatief startte op zaterdag 26 januari 2002, toen Radio Caroline via de kabel in de huiskamers van Noord- en Oost-Nederland te horen viel. De opening werd feestelijk gevierd op het party-schip Regina Andrea in Harlingen. Hans Knot haalt herinneringen aan die dag weer naar boven door terug te gaan naar het verhaal wat hij de daarop volgende dag schreef.
Ronan O'Rahilly in Amsterdam, 1967 (Foto: Eric Koch / Anefo - Nationaal Archief, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=34655471)
Voor Engeland was het de Ier Ronan O'Rahilly die als eerste met het idee kwam om serieus commerciële radio te beginnen vanaf een zendschip. Hij werd daarbij geïnspireerd door het succes van Radio Veronica voor de Nederlandse kust. Nadat zijn idee werkelijkheid was geworden, volgden vele andere succesvolle en minder succesvolle zeezenders die alle op hun manier een stukje radiogeschiedenis schreven. Het gebeuren maakte deel uit van een opstand tegen overheden, die in zowel Engeland als in Nederland — om maar twee duidelijke voorbeelden te noemen — geen inbreuk wilden op het publieke omroepbestel.
In beide landen werd de opstand uiteindelijk onderdrukt. In Engeland werd in augustus 1967 een wet van kracht waarbij de zeezenders als het ware werden verboden. Radio Caroline ging echter door tot maart 1968, toen financiële problemen een einde maakten aan wat achteraf de eerste periode van het station kan worden genoemd. Radio Caroline slaagde er namelijk in om terug te komen.
In 1970 nam RNI een week lang de naam aan van Radio Caroline gedurende een campagne ter ondersteuning van de Conservatieve Partij tijdens de Brits verkiezingen. We kunnen dat moeilijk rekenen als een officiële nieuwe start. Dat is wel het geval toen Radio Caroline zich in september 1972 opnieuw liet horen. Het was het begin van een tweede periode die zou doorlopen tot maart 1980, toen het toenmalige zendschip, de MV Mi Amigo, voor de Britse kust zonk. Het was overigens voor het radiostation een tijdperk met veel vallen en opstaan.
In 1983 was Radio Caroline weer terug en daarmee werd de derde periode een feit. Uitzendend vanaf een nieuw schip, de MV Ross Revenge, met sterke zenders, was het station ver te beluisteren. Net als in de jaren zeventig werd het station ondersteund door Nederlanders en Vlamingen, die wel geld wilden investeren in ruil voor een tweede station op het zendschip. Ondanks dat de autoriteiten in augustus 1989 illegaal ingrepen en een tijdelijk einde maakten aan de uitzendingen, kwam het station nog enige tijd terug in de ether totdat een stranding andermaal een einde maakte aan een tijdperk.
Peter Moore (foto: Martin van der Ven)
De vierde start wil ik toewijzen aan de pogingen van Peter Moore, de station manager sinds 1987, bij het runnen van de diverse kortstondige uitzendingen vanaf verschillende locaties in Engeland. Hierbij werden onder de zogenaamde Restricted Licences, afgegeven door de Britse Radio Authority, telkens gedurende 28 dagen lang uitzendingen verzorgd. Ook via diverse satellietprojecten heeft Moore aangetoond, dat er nog een toekomst was voor een dergelijke opzet, hoewel zeer kleinschalig en met een team van louter vrijwilligers en een beperkt luisterpubliek.
De vijfde start was dan op 26 januari 2002 en wel legaal in Nederland. Vanuit een studio in Harlingen worden de programma's verspreid op de kabelnetten van Essent in Noord- en Oost-Nederland, terwijl ook UPC op haar deel van het Friese kabelnet de programma's verzorgde. Een grote schare zakelijke relaties, medewerkers en persvertegenwoordigers waren om elf uur in de ochtend van 26 januari 2002 aanwezig bij de officiële opening. Een aantal duikers kwam rond die tijd aan bij het party-schip dat voor de festiviteiten was ingehuurd. Hun taak was om iets, dat blijkbaar vermist was, op te duiken. Nadat ook nog eens een politiemotor en politieauto met loeiende sirenes bij het schip waren gearriveerd als escorte van een soort onderwereldfiguur in een Rolls Royce, werd het opgedoken object overgedragen. Het bleek een oude stereo-set, die vervolgens werd aangesloten aan een "kabel". Met deze act was Radio Caroline Nederland destijds een feit.
Ik stelde destijds wel de vraag of er toekomst was voor Caroline Nederland. Kabelradio beperkte het luisterpubliek. Op een kabelstation kon men immers niet afstemmen op het werk of in de auto. Slechts de huiskamer en andere plekken binnen het huis vielen binnen het bereik van deze poging van Radio Caroline. Duidelijk viel in de eerste programma's te merken dat men vooraf wel gezorgd had voor enige financiële ondersteuning, middels bedrijven die de organisatie sponsorden en zorgden voor advertenties. Een goede zaak, aangezien dit bij diverse eerdere pogingen aanvankelijk node werd gemist.
Stevie Gordon en Graham Gill bij de vijfde lancering van Radio Caroline (foto: Martin van der Ven)
Ook met de deejays zat het die keer wel goed. Onder de aanwezige deejays, die de moeite hadden genomen uit diverse landen over te komen, troffen we onder meer Andy Brookes en Chris Kennedy — die beiden eerst de boot naar Nederland hadden gemist. Verder waren er Graham Gill, Steve Gordon, Graham L. Hall, Dave Forster, Rob Ashard en Barry James. Zij allen en anderen werden verantwoordelijk voor de presentatie van de Caroline-shows, die niet alleen LP-tracks maar ook andere muziek uit de pophistorie en rockmuziek zouden brengen. Uiteraard met de van Caroline bekende boodschap van "Loving Awareness". Want daar, aldus Sietse Brouwer, had Ronan O’Rahilly andermaal op aangedrongen. Inmiddels zijn we meer dan 17 jaren verder en is er veel meer te doen geweest rond Radio Caroline, maar daarover een andere keer meer.
