Al jaren zijn er door de week heen talrijke talkshows, maar ook in het weekend, waar vele zich belangrijk voelende landgenoten hun meningen wensen te geven. Vaak dezelfde gezichten, op afroep leverbaar met het doel een zo goed mogelijk praatprogramma te maken. Dat gebeurt naar mijn mening met vallen en opstaan. Vooral doordat genode gasten vaak hun verhaal niet optimaal kunnen vertellen omdat een van de presentatoren het geduld niet heeft om goed naar de uiting te luisteren en alweer een vooraf genoteerde vraag te stellen. Het gaat namelijk om snelheid en om zo goed mogelijk te scoren in de wekelijkse kijkcijfers.
Wat zijn er ontzettend veel van deze programma’s, waaraan ik me meer en meer erger. Wat was het vroeger toch anders. Dan heb ik het over meer dan een halve eeuw geleden. Nederland had een beperkt aantal kanalen waar naar televisieprogramma’s kon worden gekeken en we waren nog redelijk ver verwijderd van distributie via zogenaamde kabeltelevisie, waardoor meer buitenlandse televisieprogramma's konden worden bekeken. Voor diegene die in grensgebieden met Duitsland woonden was er meer keuze en daar werd bij ons in Groningen duidelijk gebruik van gemaakt.
Zondagmiddag 12 uur was ongewild een paar keer per maand tijd om op de Duitse televisie, die via een steunzender in Aurich was te ontvangen, de televisie aan te zetten om het programma ‘Der Internationale Frühschoppen’ te zien. Het programma begon al in januari 1952 als radioprogramma en werd vanaf augustus 1953 tot december 1987 elke zondagmiddag 45 minuten lang vanuit de WDR-studio in Keulen op het Duitse net NDR1 uitgezonden. Stilte was gewenst als er tijdens de uitzending werd gekeken. Meningen dienden door te dringen bij de huisgenoten.
Het was uiteindelijk een programma met liefst 1.870 afleveringen en werd vooral gezien als een veel bekeken politieke talkshow, die dus vele jaren onder leiding stond van de Duitse journalist Werner Höfer. Hij besprak in de uitzendingen actuele landelijke en internationale politieke thema's, meestal met vijf in Duitsland geaccrediteerde buitenlandse en één Duitse journalist. Kenmerkend waren het schenken van Apfelwein, waaraan het programma zijn naam (Frühschoppen) ontleende en de veelvuldig rokende journalisten achter de half gebogen tafel van dit politieke praatprogramma waren te zien. Een blik naar het jaar 1971, toen ik een artikel over het programma las en in het archief stopte.
Het kon voorkomen dat er zoveel gerookt werd, dat aanwezigen niet eens meer te zien waren.
Het bleek dat het programma al heel lang door ongeveer 15 procent van het Duitse volk bekeken en/of beluisterd werd. Ook was er onderzoek gedaan naar de waardering van het programma, waarbij het cijfer 5 uiteindelijk aangaf dat de waardering erg goed was. Duidelijk uit het bewaarde knipsel bleek dat vooral de steeds weer aanwezige Höfer, die nooit verlof nam en nooit ziek was en bovendien het toen al duizend weken achter elkaar als ‘anchorman’ presenteerde, de ultieme reden was van het succes van die politieke discussieprogramma.
Het artikel van de GPD, Gemeenschappelijke Persdienst, vermeldde onder meer: ‘Niet alleen vanachter de tafel met glazen moezelwijn tijdens de uitzending, maar ook voorbereidend was hij het centrale punt. Höfer kiest steeds het thema. Een keuze die kan worden onderverdeeld in drie categorieën. Er zijn thema's die je van verre al ziet aankomen, onderwerpen die voorkomen op een agenda en derhalve beter kunnen worden voorbereid en ten derde zijn er thema's die zich aftekenen in de week voor de uitzending. Het allermoeilijkste is wel de plotselinge belangrijke actualiteit.’
En er was best wel variatie in de onderwerpen die werden gebracht. Het was de tijd dat ikzelf mijn 21ste verjaardag nabij was en we thuis dagelijks een krant ontvingen en bovendien er veel gezamenlijk naar het nieuws op de Nederlandse televisie werd gekeken. In het programma Der Internationale Früshoppen, zo pende ik in mijn aantekeningen neer, werd er over de politiek in China gepraat maar had ik ook aandacht voor de verhalen rond de verkiezingen, die in die tijd regionaal in West Duitsland plaatsvonden, maar ook in haar buurland Oostenrijk. Ja, er werd ook behoorlijk gedebatteerd over de toekomstige verkiezingen in ons eigen kikkerlandje.
Höfer's criteria jegens gasten waren al die jaren dat men goed Duits kon spreken, redelijk veel van de aan te dragen onderwerpen dienden te weten en de discussie met anderen waardig aan te dienden te gaan. Wel waren er voor hem uitzonderingen. Zo was er op een bepaald moment, eind jaren zestig, een Zwitserse journalist die hij beslist niet meer in zijn programma wenste te ontvangen. Achteraf gezien een beetje kinderachtig gezien Höfer het alleen recht inzake een onderwerp claimde. De betreffende Zwitser sprak echter een drietal dagen eerder, via Duitsland 2, in een ander programma over hetzelfde thema, waarmee de ban werd ingezet.
Een cameraman tijdens de uitzending van Frühschoppen
Der Internationale Frühschoppen was voor Höfer in 1971 in feite nog steeds in de eerste plaats een radioprogramma. Zo is het begonnen en de kleur die rond die tijd aan het televisieprogramma op de vroege zondagmiddag werd toegevoegd was hem een gruwel. Hij stond het tijden alleen toe omdat het er bij zwart-wit registratie het er zo anders dan andere programma's zou gaan uitzien.
Zijn eis was destijds dat de radioluisteraar niet het idee mocht krijgen minder warmte en genot en informatie te krijgen dan diegene die via het beeldscherm de inhoud van het programma tot zich ging nemen. Gelukkig had hij uit de binnengekomen brieven opgemerkt dat er luisteraars in het begin van het televisieprogramma een poosje hadden gekeken maar toch hadden teruggeschakeld naar de radio-uitzending. Hij noemde dit zeer opmerkelijk in 1971 zijn biseksuele consumenten. Niet alleen in Duitsland werd er naar zijn programma geluisterd of gekeken. Ook in de buurlanden waarbij zelfs 1 op de 10 binnengekomen brieven afkomstig waren uit Zwitserland. En aangezien Höfer al die jaren onafgebroken was te horen en dus geen vakantie nam, ging zijn vrouw alleen op reis en kon zelfs in Tunesië het programma via haar transistorradio beluisteren.
