Om ook even te weten

tekst: Hans Knot
foto: Polaroid Swinger - By Camerafiend at English Wikipedia, CC BY 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=44757264

Nog geen waarschuwing voor roken in 1967
Teksten op pakjes sigaretten was al langer de bedoeling. Op 1 juni 1967 maakte de toenmalige staatssecretaris voor de Volksgezondheid, dr. R. J. H. Kruisinga, bekend dat hij bereid zou zijn in de Benelux-commissie voor de volksgezondheid de vraag aan de orde te stellen of het aanbeveling verdiende de sigarettenindustrie te verplichten op de verpakking een waarschuwing aan te brengen, waarin op de gevaren van het roken kon worden gewezen.

Het bestuur van het Koningin Wilhelminafonds had er bij de Onderminister op aangedrongen een wettelijke regeling in het leven te roepen, waarbij de fabrikanten konden worden verplicht de teer- en nicotinegehaltes op de verpakking te vermelden. Het fonds wenste die vermelding ook in reclameboodschappen. Deze suggestie zou volgens dr. Kruisinga, naar hij liet blijken, zorgvuldig moeten worden overwogen. Hij stelde: “De reacties op een dergelijke vermelding zijn niet te overzien. Als wij tegen de gevaren van het roken gaan waarschuwen, dan op een manier die helpt".

Brutale ledenwervers
Vaak lees je dat bejaarden worden benaderd en ongewild worden opgelicht, hetgeen ook het geval was in de maand juni 1967. Drie colporteurs die probeerden nieuwe abonnementen op het radio- en televisieprogrammablad TROS-kompas te werven, hadden grote beroering gewekt in een Utrechts bejaardentehuis. Zonder zich te realiseren wat zij deden, hadden destijds tientallen bejaarden in dat rusthuis hun handtekening onder een papier gezet, dat later een aanmeldingsformulier bleek te zijn voor een abonnement op de radiogids.

Een van de bewoonsters vertelde dat een man bij haar aanbelde die haar een exemplaar van het TROS-kompas gaf. Zij nam het aan, waarop de man haar vroeg een handtekening te zetten. De bejaarde vrouw deed het want ze dacht dat het reclame was, waarbij ze even voor ontvangst diende te tekenen. Later in de middag sprak zij andere vrouwen uit het rusthuis die vertelden dat zij ook hadden getekend. Zij hadden achteraf pas begrepen wat zij eigenlijk getekend hadden: een abonnementopgave.

Zuster W. Prins, directrice van 't bejaardentehuis, vertelde dat zij gealarmeerd werd door een verzorgster, die meldde dat er drie mannen door het huis liepen. Direct gaf zuster Prins enkele mannelijke personeelsleden opdracht de drie mannen bij haar te brengen. Zij begreep er niets van hoe de mannen binnengekomen zouden zijn, omdat iedereen via de portier het rusthuis betrad.

Een van de die aangehouden personen vertelde haar dat zij door de dienstingang binnen waren gekomen en toen via de keuken en de personeelsafdeling op de gangen kwamen, waar de kamers van de bewoners op uitkomen. Mejuffrouw Prins hoorde van de bewoners dat de mannen zonder bellen de kamers van de bejaarden binnenkwamen. Als zij om een handtekening vroegen, legden zij hun hand over het papier zodat de tekst niet te lezen was.

Mr. Landré. voorzitter van de TROS vertelde direct na het bekend worden van het voorval dat de bejaarden die zich niet willen abonneren op het TROS-kompas weer als lid afgevoerd zouden worden.

Terugblik
Soms vraag ik wel eens aan een jongere, als het gaat om een nieuwigheid, een lijstje te maken. Op dat lijstje dienen dingen te staan die tijdens mijn leven zijn geïntroduceerd. Dat er bijvoorbeeld vroeger bij ons in huis geen douche was of televisie, valt bij de meeste jongeren in de categorie ‘ongelofelijk’. En daar is dan het mobieltje waarmee ze van alles kunnen doen en met de hele wereld in contact kunnen staan tegen een redelijk bedrag. Vroeger was een telefoongesprek naar Amerika peperduur, nu doe je het bijvoorbeeld voor bijna niets via Skype.

Tientallen foto’s worden er door velen dagelijks gemaakt voor niets. Zal men er bij stilstaan dat bijvoorbeeld het Polaroid fototoestel, waar na een 15-tal seconden een kant en klare foto uitkwam, een uitvinding uit 1967 was? In Groningen werd het toestel geïntroduceerd door Fotohandel Jos Lange aan de Noorderhaven 1, het pand waar nu Koopal in zit. Als verwoed verzamelaar van zwart-wit fotografie was het voor mij een regelmatige tocht naar dit bedrijf, waar men vakwerk afleverde. Het afgebeelde toestel heb ik echter nooit aangeschaft en wel omdat de kleurenkwaliteit me bitter tegenviel.

Ondertussen is in 2015 een nieuwe versie van de Polaroid op de markt gebracht doordat Fujifilm de Instax 210 wide presenteerde. Een polaroid camera die in een mum van tijd panoramafoto’s schiet! De prijs ligt rond de 75 Euro wat ongeveer dezelfde prijs in guldens was in 1967 bij de eerste introductie. Alleen dient de nieuwe versie natuurlijk gezien te worden als een gadget.

Geen zenderonderbrekingen meer
Op 16 januari 1950 werden zenderonderbrekingen in de radioprogrammering van Hilversum stopgezet. Sinds 15 november 1949 was er iedere ochtend tussen half 8 en half 9, evenals tussen half 5 en half 6 in de middag, totale stilte op de radio. De regering was tot deze maatregel gekomen om op die manier te komen tot besparing van elektriciteit, die de middengolfzenders normaal gebruikten. De programma’s, welke tijdens de zendersluiting waren geschrapt, werden weer opgenomen terwijl de verschuivingen van programma’s op 16 november 1950 tevens kwamen te vervallen.