tekst: Hans Knot foto: De Beatles in 1967 [Parlophone Music Sweden - https://www.mynewsdesk.com/se/parlophone-music-sweden/images/the-beatles-magical-mystery-tour-pressbild-1-146055, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=74044840]
Halverwege het jaar 1967 was heel Beatle beminnend Engeland in rep en roer en waren vooral de vele vrouwelijke fans van Paul McCartney in diep verdriet nadat de gevierde Beatle openlijk had laten weten dat hij LSD gebruikte. Hij legde zijn bekentenis af alsof het ging om de gewoonste zaak van de wereld. Hij stelde zelfs dat het gebruik van dit fel omstreden middel hem voortreffelijk had bevallen. Het nieuws ging denderend door groot London en vele meisjes, die met bossen rozen op weg waren naar het Underground station St. Johns Woods – dat vlakbij Abbey Road gevestigd is, besloten de bloemen weg te smijten en terug naar huis te keren.
Deejays op de radio legden verklaringen af waarin ze de voorheen zo bejubelde McCartney als een baksteen lieten vallen. Ook dominees en pastoors kwamen in het geweer om via de radio, televisie en in de kranten heet van de naald hun mening te kunnen geven over de uitspraak van Paul, dat hij dankzij het gebruik van LSD ook is gaan geloven in het bestaan van een God. Een uitspraak van een dominee in een krant: ‘De mens die op deze manier op zoek gaat naar God, loopt in werkelijkheid in de armen van de duivel’. Het feit dat McCartney had verklaard het avontuur met LSD slechts vier keer te hebben uitgeprobeerd, en geen behoefte aan herhaling te hebben, deed aan de publieke verontwaardiging niets af en de kansen werden al berekend in de dagbladpers in hoeverre Paul de jeugdige fans zou meeslepen in LSD gebruik.
Vanuit de staatsadviescommissie voor verdovende middelen was het woordvoerder Sir Edward Wayne die stelde: ‘Ik vind het verschrikkelijk dat iemand met zoveel invloed op de jeugd openlijk er vooruit komt voor zijn LSD experimenten en op deze manier de jongeren aanspoort zijn voorbeeld te volgen. Zo iets is onverantwoord in dit stadium, waarin nog veel te weinig inzicht bestaat omtrent de risico’s van LSD. De tot nog toe opgedane ervaringen wijzen er in ieder geval op dat dit zins begoochelende middel tenminste voor sommige lieden levensgevaarlijk zijn. In Amerika zijn door LSD gebruik al verschillende doden gevallen.’
Vanuit het Britse Parlement was het vrouwelijk lid Joyce Butler die stelde: ‘Ik werd met ontzetting geslagen toen ik het nieuws hoorde. Ik moet er niet aan denken welk een afschuwelijke uitwerking dit kan hebben op de Britse jongelui. Deze Paul McCartney verzekert niet alleen vrolijk dat hij LSD gebruikt, maar komt ook nog eens met een zielsverruimend inzicht in de raadselen van heelal en meer van dat zogenaamde fraais. Ik zal de minister voor Gezondheid acuut om een rapport inzake het geestverruimende middel vragen.’ Zo maar een paar voorbeelden van reacties op de mededelingen van Paul.
De vraag was natuurlijk hoe hij reageerde op de golf van verontwaardiging? “Ik heb tot nu toe vier keer LSD gebruikt. Ik heb het gedaan in de tijd dat mijn vriendin Jane Asher in Amerika was. De eerste keer gebeurde het gewoon thuis. Het was een pilletje en ik slikte het gewoon in. Het was een beklemmende ervaring. Net als heel hard rijden in een auto. Later heb ik ook bij vrienden het middel gebruikt. Je wordt er een heel ander mens van, je gaat jezelf zien zoals je zelf bent. En als de politie vraagt waar ik het vandaan heb zeg ik gewoon dat ik het niet weet.’ En toch waren er nog fans genoeg die Paul na deze tweede persconferentie, troostend in zijn auto aanraakten.
En terecht dat er natuurlijk tegen deze vorm van drugsmisbruik werd gereageerd. Maar de censoren in andere categorieën gingen in 1967 naar mijn mening soms veel te ver. Een overbekend voorbeeld is het weigeren van de programmaleiding van de BBC Radio van de toen nieuwe single van de Rolling Stones ‘Let’s spend the night together’, daar de inhoud van de song de jeugd zou oproepen tot seksueel onwillig gedrag. Maar er waren veel meer voorbeelden waarbij je vooral als jeugd zijnde, op zoek naar nieuwe grenzen, destijds achter je oren krabde van verbazing. Zo is er het verhaal van het echtpaar Stuttmans uit een deftige voorwijk van Londen die, na net getrouwd te zijn, een eigen huis had gekocht en deze had gedoopt tot Huize Erotica. Uiteraard via uiting op een bord was deze naam naar buitengekomen en de bestuurders van de deelgemeente bepaalden dat het niet paste bij de waardigheid van de wijk en dus diende het bord in opdracht van de lokale overheid direct te worden verwijderd.
Bovenstaand incident was één van de velen die leidde tot een pittig debat over censuur dat in Engeland op allerlei fronten plaats vond. Het ging vooral over censuur in theaters, films, boeken, radio en televisie, maar ook over liedjes teksten en reclame voor waspoeders. Aan de ene kant stonden de lieden die stelden: ‘Weg met alle censuur, behandel ons als volwassenen en laat ons zeggen wat we willen.’ Kenneth Tynan, kunstcriticus was de grote leider van deze stroming en hij was het dan ook die als eerste veelvuldig zonder blaam schuttingwoorden gebruikte tijdens zijn televisieoptredens. Hij ging zelfs zo ver door te pleiten voor een paringsdaad op het podium in het belang van eerlijkheid en oprechte kunst.
Maar er waren ook de nodige puriteinen die recht tegenover Kenneth en zijn groep stonden en een totale zuivering wensten van alle vormen van openbaar vermaak en dit tevens op een Victoriaanse wijze duidelijk maakten. Ook deze groep had een absolute voorvechtster en wel in de persoon van Mary Whitehouse. Zij gaf haar baan als onderwijzeres op om voortdurend de radio te beluisteren en de televisie te kunnen bekijken en vooral uitbundig te protesteren als de wet werd overtreden. Ze begon haar strijd nadat één van haar toenmalige leerlingen, een meisje, totaal overstuur bij haar was gekomen nadat ze een avond ervoor had gezien in een film op de televisie dat een jonge vrouw was aangerand.
James Bond kauwgomplaatjes
Maar ook in het Parlement was er destijds een puritein die veel van zich liet horen, James Dempsey. Hij was een vroege voorvechter van niet roken en drinken en sprong in verzet toen op een poster van de Britse luchtvaartmaatschappij BOAC een jonge vrouw was te zien in bikini: ‘Bijzonder onfatsoenlijk voor een Britse luchtvaartmaatschappij’ en een week later sprong hij andermaal in de bres toen hij een pakje kauwgum met kleine foto’s van halfnaakte James Bond meisjes had aangetroffen op de kamer van zijn zoontje.
Het was heel duidelijk de puriteinen wensten niet dat Swinging London echt swingend werd. Zo werd er een verbod opgelegd voor een optreden van danseressen uit Sierra Leone, die geboekt waren voor een zonnige zaterdag op Trafalgar Square. Ze wilden met ontblote borsten, zoals ze het ook in hun eigen land toonden, dansen. Tenslotte werd er streng gecontroleerd op de samenstelling van de lettercombinaties van autonummerplaten. Immers werd er een auto in Leeds van de weg gehaald omdat de combinatie ‘BUM’ erin voorkwam.
