Poel “des verderfs”

tekst: Hans Knot

Het was in de maand oktober 1967 dat in het programma Hoepla van de VPRO de toen jonge kunstenares Phil Bloom, deels gezeten achter een krant, gedurende enkele seconden naakt op de televisie verscheen. De kranten stonden er vol van. In een eerdere uitzending was ze ook al verschenen, haar huid deels bedekt met kunststof bloemen. Zelfs in de Tweede Kamer werden er na de uitzending vragen gesteld waarbij een vertegenwoordiger van de SGP eiste dat de verantwoordelijke minister harde maatregelen zou nemen tegen de VPRO. Een derde uitzending, waarin ze zou verschijnen, heeft de beeldbuis nooit bereikt. Maar een jaar later leidde haar persoon andermaal tot grote consternatie in Hilversum.

In een televisie-uitzending van de KRO, ‘Laat mensen praten’, zou een interview met Phil Bloom plaatsvinden waarbij ook vijftig mensen waren uitgenodigd in de leeftijdscategorie 18-50 jaar, waarvan het de bedoeling was dat die in een flits naakt in beeld voorbij zouden komen. Van de 50 genodigden kwamen er trouwens maar 19 opdagen. Men was per persoon dertig gulden toegezegd om 3 seconden naakt in beeld te verschijnen. De naaktscène zou niet live zijn maar vooraf worden opgenomen.

Mr. H.W. (Harry) van Doorn
Collectie SPAARNESTAD

Vooraf aan de opname was er een generale repetitie waarbij iemand van het NTS personeel het nodig vond de directeur van de KRO, mr. H. Van Doorn, in te lichten over de invulling van het item. Nadat hij op de hoogte was gesteld werd Frits van der Poel, eindverantwoordelijke voor het programma, onmiddellijk geschorst in afwachting van nader onderzoek. In een persbericht werd de reden gemeld, namelijk dat mr. H. Van Doorn van mening was dat Van der Poel ten onrechte had verzuimd zijn superieuren tijdig in te lichten over het voornemen het item te brengen.

Het was vlak voordat de uitzending van het programma van start ging, vanuit Theater Bellevue in Amsterdam, dat de directeur persoonlijk Van der Poel meldde dat het gewraakte item niet mocht worden uitgezonden. Het was de bedoeling dat Phil Bloom zou worden geïnterviewd naar aanleiding van een serie foto’s die van haar in de Amerikaanse editie van Playboy was verschenen. Nadat de maatregelen bekend werden ontstond weer de nodige beroering. Zo werd door de toenmalige Brandpuntkern een handtekeningenactie op touw gezet om sympathie te betuigen met Van der Poel. Men wenste deze handtekeningen, vergezeld van een stevige brieftekst, ter beschikking te stellen van de KRO-directeur.

Van Doorn kreeg ook een brief van de zogenaamde Groepsraad van de KRO waarin hem werd meegedeeld dat de manier waarop hij Van der Poel had geschorst in strijd was met de toenmalige CAO voor de omroepen. Daarin werd namelijk specifiek vermeld dat een schorsing pas mag worden gedaan nadat onderhoud met de betrokken medewerker had plaatsgevonden.

Heel opmerkelijk was het dat Van der Poel niet rechtstreeks op de hoogte werd gesteld van de schorsing. Toen hij op de betreffende avond laat thuis kwam, was het zijn echtgenote die hem het slechte nieuws bracht. Een journalist had haar per telefoon geïnformeerd en achteraf bleek ook dat de schorsing al werd vermeld in een persbericht, dat onder meer gestuurd was aan het ANP.

Frits van der Poel, 1968 [foto: Ron Kroon voor Anefo]

Van der Poel meldde in een interview in de kranten van de Gemeenschappelijke Persdienst, de volgende dag, dat hij hoogst verbaasd was te zijn geschorst om een item dat nog niet was uitgezonden. De beelden van de naaktsessie had hij zelfs nog niet eens gezien. Die stonden op Ampex en zouden vanuit de studio in Hilversum via een lijnverbinding worden doorgestuurd naar Bellevue. Van der Poel beweerde zelfs dat, wanneer hij de beelden zou zien en ze niet naar zijn zin zouden zijn geweest, hij had afgezien van uitzending.

Het werd inmiddels ook bekend dat de hoge heren van destijds een samenspel hadden uitgevoerd. Eén van de personeelsleden, actief op de studiovloer van de NTS, had de NTS-voorzitter E. Schüttenhelm ingelicht, die vervolgens de KRO-directeur op de hoogte had gesteld. Achteraf bleek ook dat er een tweede reden tot schorsing was, namelijk een grap die was gemaakt inzake Prinses Christina. Zij was enige dagen daarvoor vertrokken naar Canada om een muzikale opleiding te volgen, na haar afgebroken studie Pedagogiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Nooit is officieel bekendgemaakt wat de inhoud van de grap was.

Op 10 oktober 1968 werd bekend dat de directie van de KRO had besloten met onmiddellijke ingang Van der Poel te ontslaan wegens een ernstig verstoorde arbeidsverhouding. Uren durende gesprekken tussen hem en de directeur hadden niet geleid tot een oplossing en men bleef hem beschuldigen van grove onzorgvuldigheid. In de berichtgeving kwam vervolgens nog een derde punt naar voren. Met een geleende dure auto, die men voorzien had van een koninklijke AA nummerplaat, was men niet alleen wezen filmen bij het Academisch Ziekenhuis in Utrecht, waar prinses Beatrix was bevallen van haar tweede zoon, maar ook bij kasteel Drakensteyn. Dit viel natuurlijk in de categorie ‘spotten met het Koninklijk Huis’.

Mr. Harry van Doorn wenste, na het ontslag, verder voorlopig geen commentaar te geven hoewel hij er meteen aan toevoegde dat de redenen voor ontslag van Van der Poel voor iedereen volmaakt duidelijk dienden te zijn. Ook kwam er een reactie van de Bedrijfsgroep Radio en Televisie, onderdeel van de Algemene Bond Mercurius. Na een lange vergadering, gehouden in Hilversum, sprak men de ernstige verontrusting uit over het feit dat creatieve omroepmedewerkers bij het vervullen van hun normale taak dermate kwetsbaar waren dat zij op dergelijke gronden op staande voet konden worden ontslagen.

Frits van der Poel spande een rechtszaak aan tegen de KRO-directie die in 1969 leidde tot de uitspraak dat de reden tot ontslag ongegrond was. De KRO diende hem vervolgens een financiële vergoeding te geven. Hij kwam echter niet meer bij de KRO te werken, daar hij inmiddels begin 1969 aan de slag was gegaan als politiek verslaggever bij het Vrije Volk. Daarmee kwam er andermaal een einde aan een omroeprel in Hilversum.