tekst: Hans Knot foto: RTL gebouw Rue Bayard, Parijs [By Deep silence - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6903039]
In de voorwinter van 1969 werd bekend dat Radio Veronica met 33% de hoogste luistercijfers had van de drie amusement radiostations, die op dat moment in Nederland te ontvangen waren. Hilversum III haalde in de gemeten periode 25% en Radio Luxemburg slechts 6%. Deze cijfers kwamen naar voren uit een onderzoek die in opdracht van de directie van Radio Veronica was uitgevoerd door de Nederlandse Stichting voor Statistiek. Een aantal feiten uit het uitgebreide rapport op een rijtje leert ons dat destijds de groep die langer dan een half uur per dag naar Radio Veronica luisterde, vergeleken met een onderzoek uit 1967, met 150.000 personen was gegroeid. Maar ook werd bekend dat de Nederlandstalige service van Luxembourg in 1970 ging veranderen. Hans Knot belicht in dit artikel het een en ander.
Het onderzoek was in de periode april/mei 1969 gehouden via steekproeven in 3000 gezinnen, waar 2304 enquêteformulieren waren ingevuld en antwoorden tevens mondeling, waar nodig, werden toegelicht. Het bleek dat Radio Veronica het meest populair was bij de tieners en twens (met nadruk op de leeftijdsgroep tussen 15 en 24 jaar). Op werkdagen werd rond etenstijd in de vooravond een bereik gehaald van 400.000 luisteraars (17%). Ook had Radio Veronica in de zogenaamde volksklassen meer luisteraars dan in de hogere welstandsklassen 9 tot 10 % in vergelijking met 6 tot 7%.
In de meetperiode was ook komen vast te staan dat, vergeleken met het onderzoek van 1967, vooral de ontvangstmogelijkheden in het noorden en zuiden van het land waren verbeterd. Een oorzaak werd niet gegeven. Wel werd aangegeven dat 56% van de ondervraagden Radio Veronica goed kon ontvangen, terwijl dit percentage voor Hilversum III op 78% lag. Radio Luxemburg kon slechts door 38% van de ondervraagden duidelijk worden ontvangen.
Vrijwel tegelijkertijd dat de directie met de gegevens van het onderzoek naar buiten kwam werd vanuit de directie van de Nederlandstalige afdeling van Radio Luxembourg bekend gemaakt dat met ingang van 1 januari 1970 de uitzendingen gericht op Nederland en Vlaanderen drastisch zouden worden ingekort. De ochtenduitzendingen van deze tak, tussen 9 en 12 uur, werden stopgezet en daarvoor in de plaats kwam 50% van de zendtijd terug op een minder gunstige ontvangsttijd en wel tussen 6 en half 8 in de avond.
De verandering in zendtijd voor de Nederlandstalige service werd dan wel bekend gemaakt door de Nederlandstalige afdeling maar de beslissing tot verandering was door de directie in Luxemburg gedaan, waarbij vooral de Franse aandeelhouders een belangrijke stem hadden. Reden tot het besluit was de zucht naar Duitse Marken. Het bleek namelijk dat de commercials via de Duitstalige uitzendingen zes keer zoveel in het laatje brachten dan die via de Nederlandse tak werden geboekt. Radio Luxembourg was natuurlijk altijd een commercieel bedrijf en dus ging geld boven alles voor. Een gemiddelde reclamespot voor de Duitstalige service bracht in 1969 rond de 1200 gulden op.
Toen de berichtgeving in het najaar inzake de wijzigingen in onder meer Televizier verscheen werd daarbij gemeld dat het nieuws officieel nog niet naar buiten was gebracht door de directie omdat de adverteerders nog niet op de hoogte van de toekomstige veranderingen waren gebracht. In 1957 werden de Duitstalige uitzendingen van Radio Luxembourg vooral gericht op het Roergebied, waarbij telkens uitstekende luistercijfers werden behaald.
In 1969 werd gesteld dat er rond de 50 miljoen radiotoestellen dagelijks op de diverse uitzendingen van Radio Luxembourg waren afgestemd, waarvan de helft in Frankrijk was. Daar kon men destijds de gehele dag afstemmen via de Lange Golf. Daarnaast was er een grote schare aan Duitse luisteraars die iedere dag tussen zes uur in de ochtend en zes uur in de avond de mogelijkheid zich te verpozen aan een diversiteit aan amusementsmuziek. In Nederland, waar de 208 meter destijds tussen 9 en 12 uur in de ochtend kon worden beluisterd, was de belangstelling aanzienlijk minder in 1969.
Natuurlijk mag niet worden vergeten dat een enorm aantal, vooral transistorradiotoestellen van jongeren, tussen zeven uur in de avond en drie uur in de nacht, in Engeland via de middengolf op de 208 meter stond afgesteld. In Luxemburg zelf kon via de FM worden geluisterd terwijl er via twee korte golfzenders destijds de programma’s in vier talen werden gerailleerd.
Volgens de toenmalige berichtgeving zouden de Nederlandse en Vlaamse luisteraars naar de Nederlandstalige uren er niet slechter op worden want er zou niet alleen een grotere luisterdichtheid worden verwacht maar tevens een betere ontvangst gedurende de vroege avonduren. Men doelde onder meer op het gegeven dat de vroege avonduren het beste geschikt waren voor het brengen van amusementsmuziek en greep ook even terug op de resultaten van het eerder gememoreerde luisteronderzoek, dat was uitgevoerd in opdracht van de redactie van Radio Veronica. Ook daarin werd vermeld dat de bereidheid tot langdurig luisteren vooral in die avondperiode was.
En daar we het toch over Radio Luxembourg hebben een voorval dat op 9 februari 1974 plaatsvond in Parijs. Kranten maakten destijds melding van een overval op de studio’s van Radio Luxembourg. Het bleek dat een gewapende man twee personen gedurende vier uur in gijzeling had gehouden. Hij liet een verklaring omroepen en gaf zich over toen hem ook nog eens voor de avond een half uur televisiezendtijd was toegewezen. Ook gaf hij een korte persconferentie waarin hij vertelde Jacques te heten en op dat moment 40 jaar was.
Hij was de studio, gelegen aan de Rue Bayard (in de directe omgeving van de Champs-Elysées, binnengekomen nadat hij verteld had vrachtwagenchauffeur te zijn die graag even deejay Max Meunier wenste te spreken. Meunier was een zeer bekende voor vrachtwagenchauffeurs omdat hij voor hen in de nachtelijke uren altijd speciale programma’s presenteerde.
Eenmaal binnen in het gebouw bleek de man een pistool te hebben en toonde ook een handgranaat, die later van plastic bleek te zijn. Vervolgens liep hij door en loste een waarschuwingsschot en eiste van de omroeper van dienst een verklaring voor te lezen. Daarin was scherpte kritiek te horen tegen de toenmalige Franse regering met name op het belastingstelsel.
Uiteraard was er zeer snel een grote politiemacht ter plaatse, waarna langdurige onderhandelingen volgden, onder meer met de president-directeur van de Franse Staatsomroep ORTF, Marceau Long, die de geëiste zendtijd op de drie televisienetten toezegde en overvaller Jacques liet wegvoeren door de politie. Van zendtijd is het uiteraard niet meer voor hem gekomen.
