Door Itsramon - Eigen werk, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=19358056
tekst: Hans Knot
Wat is de overeenkomst tussen 1978 en 2024 aangaande de berichtgeving over ontwikkelingen binnen de radio? Het is het gebruik van een woord waar ik mij bij herhaling al jaren aan erger. Het gebruik van het woord ‘zender’. Ik heb vaak geprobeerd duidelijk te maken dat deze uiting totaal onjuist is en dat ‘de zender’ de kast is van waaruit het signaal, komende uit de radiostudio’s, de ether in wordt geslingerd.
In januari 1978 werd er het nodige gepubliceerd aangaande 4 ‘gekleurde’ zenders. Daarmee doelend op de programmering van Hilversum 1 tot en met Hilversum 4. Zo werd onder meer gemeld dat de onbevredigende situatie bij de radio in ons land en de nieuwe technische mogelijkheden, die zich in de loop van 1979 zouden aandienen als het nieuwe zenderpark voor de middengolfzenders in zuidelijk Flevoland gereed zou zijn, de aanleiding geweest zou zijn binnen de omroepverenigingen een discussie op gang te brengen over de toenmalige toekomstige radioprogrammering.
En informatie kwam tot ons in publicaties met betrekking tot de nota ‘Zenderkleuring en zendergebruik’ (hoe verziekte de overheid het gebruik van de naam ‘radiostations), samengesteld door twee colleges waarin de toenmalige omroeporganisatie en de NOS waren vertegenwoordigd. In de nota werd gepleit voor een systeem van vier gekleurde radionetten met nieuwe benamingen Radio 1, Radio 2, Radio 3 en Radio 4.
De voor die tijd nieuwe radioprogrammering, zoals die door het College van Programmaleiders Radio (CPL) en het College van Overleg voor Programmazaken Radio (COPRA) werden voorgestaan, was gebaseerd op ‘zenderkleuring naar publieke categorieën’. Daarmee bedoelde men een methode om enerzijds in te spelen op de eis tot een overzichtelijk programma-aanbod en anderzijds de mogelijkheden tot profilering onverlet te laten.
Volgens de nota zou op de middengolf en op de FM Radio 1 voor 70 procent gevuld dienen te worden met lichte en licht klassieke muziek en voor 30 procent met gesproken woord van informatief en verstrooiend karakter. Elk uur diende er een kort nieuwsbulletin te komen met aansluitend actualiteiten.
Op Radio 2 diende alleen op de middengolf gesproken woord en muziek te komen. Ook zouden op dit radiostation de kleine zendgemachtigden geplaatst dienen te worden. Radio 3 op de middengolf en op FM diende voor 80 procent uit lichte muziek en 20 procent uit gesproken woord kunnen bestaan. Radio 3 zou de functie van het toenmalige Hilversum 3 gaan overnemen met programma's van diskjockeys, hitparades en meer.
Radio 4 tenslotte diende alleen op de FM-band van zeven uur 's ochtends tot twaalf uur 's nachts gevuld te worden met voor 80 procent ernstige muziek en wel in de breedste zin van het woord en voor 20 procent met gesproken woord. Daarbij diende gedacht te worden aan voornamelijk informatie over kunst en cultuur. Uiteindelijk werd op 1 april 1979 de ‘zenderkleuring’ ingevoerd, waarover meer is te vinden via: https://nl.wikipedia.org/wiki/Hilversum_1
