tekst: Hans Knot
Het onderwerp reclamegrammofoonplaatjes is er een dat vooral in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw bekend werd. Ik zat recent te lezen in een oude krant van mei 1967 toen ik plotseling een advertentie tegen kwam waarin een plaatje voor de prijs van 1,25 werd aangeboden met daarop speciaal voor een benzinemaatschappij gemaakt werk van - zoals omschreven - de top entertainer Wim Sonneveld. Het was de benzinemaatschappij Gulf die de lezers opriep het plaatje met daarop door Sonneveld gespeelde typetjes - af te halen bij de benzinepomp. Eén van de typetjes op de plaat was dan ook Pim de Pompbediende. De teksten waren geschreven door Eli Asser en de plaatjes waren in een beperkte oplage geperst en dus snel naar de benzinepomp en ook meteen maar even je tankje vullen! 'Want Gulf geeft Uw auto een extra Kick'.
Hoewel in deze tijd onder meer door Zweedse wetenschappers wordt gesteld dat het drinken van melk bij lange na niet zo gezond is als altijd werd beweerd gaan mijn gedachten toch terug aan de enorme publiciteit rond het melkproduct via de actie ‘Met Melk Meer Mans’, waarbij de scholieren werden gepusht vooral meer melk te gaan drinken en het vooral ging om de late lichting babyboomers. Daarvoor was er vooral voor de groep jongeren, geboren in de jaren veertig van de vorige eeuw de actie ‘Melk is goed voor elk’. Ook met deze actie verscheen er in 1962 een plaatje waarvan de tekst was geschreven door Pieter Goemans, die ons ook al eens ‘aan de Amsterdamse Grachten’ onder pseudoniem schonk. Over drinken gesproken, het orkest dat de zanger Piet Zuivel bij dit melklied begeleidde stond onder leiding van Piet Biersma. Piet Zuivel was trouwens een pseudoniem voor John Lamers.
Reclameplaatjes hoeven natuurlijk niet alleen te draaien zijn op draaitafels maar kunnen ook als strip worden afgebeeld. Zo werden rond 1955 in de studio van Maarten Toonder een tweetal boekjes met de avonturen van ‘Klaas Volvet en Knechtje Plus’ geproduceerd die werden gemaakt in opdracht van het Nederlands Zuivelbureau, welke ook verantwoordelijk was voor de introductie van ‘Met Melk Meer Mans’ en ‘Melk is goed voor elk’.
Ik denk dat we de bij velen in herinnering liggende ‘Joris Driepinter’ dienen te zien als een verlengstuk op de Met Melk Meer Mans actie. De vier M's' werden vervangen door drie keer ‘M’, dat stond voor drie glazen melk per dag. Hier een voorbeeld van een dergelijk ondersteunende verfilmde cartoon met Joris Driepinter.
Een ander veel gezocht plaatje destijds in 1964 uitgegeven door het Hoofdkwartier van de ‘M-Brigade’ ofwel het Nederlands Zuivelbureau in Den Haag is die waarop Donald Jones de klinkende titel ‘Everybody likes milk’ tot uiting bracht. Op de B-kant stond trouwens de ‘Milkshake twist’. Het plaatje werd cadeau gedaan aan de leden van de ‘M-brigade’. Jones was afkomstig uit de VS en kwam in 1954 naar Nederland om het racisme in eigen land te ontvluchten. Hij maakte snel carrière op het toneel en later via de televisie. Onder meer was hij te bewonderen in Pension Hommeles als werkstudent Dinky. Begin jaren zestig was hij de kleinzoon Mik van Oma Tingeling in de kinderserie ‘Mik en Mak’. En een betere ambassadeur om de melk te promoten voor de toenmalige jeugd kon het Nederlands Zuivelbureau op dat moment niet hebben.
Even een zijpad als het gaat om het brengen van het product naar de eventuele consument. Reclame maken is van elke dag. Is het niet in de krant of weekblad dan komt de reclame wel tot je via de televisie en/of je radio. Maar er waren ook andere tijden, waar de reclame mondjesmaat tot de kijker kwam en wel in de bioscopen. Daarbij kwam het ook nog eens dat de bioscoop, zoals met de volgende reclamefilm uit de jaren dertig van de vorige eeuw, slechts was weggelegd voor diegenen die het financieel konden maken een bezoekje af te leggen aan het plaatselijke filmhuis. Kijk hoe grootgrutter Albert Heijn zijn klantjes destijds reclamerijk probeerde te beïnvloeden.
Als het om de reclameplaatjes gaat uit de jaren zestig dan herinner ik me vooral de reclame-uitingen van de diverse benzinemaatschappijen. De benzinestations langs de rijkswegen waren in die tijd nog veel kleiner dan we gewend zijn als we voorbijflitsen langs de hedendaagse benzinestations. Vaak stonden er maar twee of drie pompen, waarbij het persoonlijke – middels te worden geholpen door een pompbediende – veel dichterbij was dan het alleen maar noemen van het pompnummer en het betalen aan de kassa’s van nu. Eén van de reclameplaatjes was bijvoorbeeld van het Cocktail Trio, dat vaak te beluisteren was in allerlei radioprogramma’s maar ook een groot aantal singles opnam, waarvan een aantal redelijk succesvol was. Door de benzinemaatschappij Caltex werd het trio in 1961 gevraagd een reclamelied op te nemen onder de titel: ‘Toeren met het Cocktail Trio’.
Het Cocktail Trio had iets met benzine- en oliemaatschappijen want in de jaren zestig maakten ze ook nog reclame, via een dubbelzijdige single, voor het merk ‘Elf’. “Zeg nou zelf want kan beter zijn dan Elf, een bron vol krachtstroom in de tank”, zo begon het lied, gecomponeerd door Ad van der Gein, dat op de A-kant stond van de reclamesingle die men voor het in Rotterdam gevestigde hoofdkantoor van de benzinemaatschappij ‘Elf’ opnam. Of het allemaal goed ging met het tanken van deze benzine vraag je meteen af bij het beluisteren van de B-kant van de single, die de titel: “Wat is dat nou monteur”? kreeg.
Ik concludeerde dat er iets met de auto van het Cocktail Trio aan de hand was toen ze het nummer ‘Wat is dat nou monteur?’ opnam in het kader van de reclameactie voor de benzinemaatschappij Elf, een maatschappij die in 2000 werd omgedoopt tot TotalFina Elf en 3 jaar later in het gemakkelijker in het gehoor liggende ‘Total’. Voor defecten aan de auto maar ook de verzekeringen tegen brand en inbraak in hun huizen hadden de leden van het Cocktail Trio ook wel wat achter de hand want in een lange rij van reclamesingles, die men opnam, was er ook een voor de verzekeringsmaatschappij Nationale Nederlanden, hoewel de ‘vrouwenpolis’ werd bezongen. Maar er was veel meer te halen in het schnabbelcircuit voor het Trio want zo nam men onder meer een flexiplaatje op voor Intermeubel, dat aan bezoekende klanten kon worden meegegeven. Een totaal andere doelgroep werd aangeboord toen de delfstoffenmaatschappij Billiton in 1960 liefst 100 jaar bestond en het Cocktail Trio werd ingehuurd om – op de melodie van ‘Milord’- een lied te zingen om het bedrijf te eren.
Eigenlijk kan ik nog tijden doorgaan over het schnabbelen dat het Cocktail Trio deed betreffende reclamegrammofoonplaatjes voor tal van bedrijven als wel in reclamespots maar er was natuurlijk veel meer te vinden. In 1968 reed ik op een Thomos brommer, gefabriceerd in Epe en tegenhanger van Puch. Je diende te tanken want zonder benzine liep deze brommer niet. En wat tankte ik? Juist Esso Mix:
‘s Morgens vroeg om 8 uur 10
Loop ik naar de schuur
Zie ik daar mijn brommertje
Met dat glimmend stuur
Vrolijk fluitend start ik dan, een keer is genoeg
Met Esso Mix in je tank is het nooit te vroeg
In de stad zie je ze staan, in een grote rij
Brommertje na brommertje, Esso is erbij
Esso Mix het beste voor je motor en de rit
Geef je brommer en jezelf toch de meeste pit
Tank Esso Mix Tank Esso Mix Tank Esso Mix Voorgoed
Tank Esso Mix Tank Esso Mix Tank Esso Mix Net goed
Een deel van een veel langere tekst van een lied dat ons in 1968 bij de benzinepomp op een grammofoonplaat werd aangeboden en ingezongen was door de groep The Shoes uit Zoeterwoude, die op dat moment geweldig werden geplugd op Radio Caroline met het nummer ‘Farewell in the rain’. Beide liederen geschreven door Jan Versteegen en Theo van Es. Waarbij het Esso lied op dezelfde melodie werd geschreven als ‘Farewell in the rain´. Theo van Es zou later internationaal in het discocircuit scoren als Theo Vanes. Esso LPB1 was de label waarop het benzinelied verscheen. Ik heb wel een clip kunnen vinden van de reclameplaat maar helaas niet al te beste kwaliteit:
https://youtu.be/pXdvQjvYAfU
Reclame maken voor een product op grammofoonplaatjes, van welk materiaal dan ook gemaakt, gaat veel verder terug dan de jaren zestig van de vorige eeuw. Reclame voor Boffie Koffie werd door de reclameadviseurs van grootgrutter Albert Heijn zelfs vastgelegd op een glasplaat, zodat deze reclame in de jaren dertig van de vorige eeuw al kon worden gedraaid in de schaarse uren dat er Nederlandstalige programma’s waren op Radio Luxemburg. Zo zijn er voorbeelden van kartonnen plaatjes waarop kleurige afbeeldingen waren afgedrukt maar ook geluid was toegevoegd waarin een product vooral aan de vrouw werd gebracht. Een voorbeeld van deze plaatjes is ‘Wat een meisje weten moet’, een lied gezongen door de destijds enorm populaire Louis Davids. Het plaatje was een promotie in 1932 gefinancierd en beschikbaar gesteld door de Persilfabrieken, destijds gevestigd in Jutphaas. Het kartonnen plaatje is nog steeds een gewild object voor verzamelaars.
Reclameplaatjes behoren bij lange na niet altijd het doel hebben om een product te verkopen want het kan ook als reden hebben iets te promoten zodat het beoogde doel meer aandacht krijgt. Een reclameplaat werd derhalve door de ZON, de Zieken Omroepen Nederland, ingezet om het werk van de ziekenomroepen eens goed onder de aandacht te brengen. Men haalde derhalve in 1979 de komiek André van Duin, die destijds hoge ogen scoorde bij de NCRV met zijn Dik Voormekaar show, over twee liedjes op te nemen, waarbij hij werd bijgestaan door Ferry de Groot, ook bekend als Meneer de Groot. De voorkant van de reclamesingle kreeg als titel ‘Het ziekenhuis weer uit’ mee terwijl ‘Dikvoormekaar bij de Ziekenomroep’ de B-kant sierde.
Het idee van het schrijven van het verhaal over reclameplaatjes kwam eigenlijk toen ik recentelijk de leeskamer aan het opruimen was. De leeskamer diende nieuw behang te krijgen en dus werd al datgene in kasten stond en lag versleept. Eén van de dingen was een plaatje dat ooit, in 1974, als reclame door een uitzendbureau was uitgegeven. De muziek op de plaat was van de componist, arrangeur en orkestleider die van zichzelf zei: “Mijn muziek is een verlengstuk van een boterham met kaas”. Hij was componist van vele mooie muziekstukken waaronder de Soundtracks van de Nederlandse films ‘Soldaat van Oranje’ en ‘Turks Fruit’ en de tune van het Wereldkampioenschappen Voetbal 1974. In 1988 kwam hij veel te vroeg op 47-jarige leeftijd te overlijden. Rogier van Otterloo en het nummer ‘Let’s go Randstad’. De muziek werd gebruikt voor een variatie aan radio- en televisiecommercials en dus ook voor de persing op een reclameplaatje. Toen het uitzendbureau in 1985 een kwart eeuw bestond werd er trouwens nog een lp met als titel ‘Silver Selection’ uitgebracht met daarop muziek van Rogier van Otterloo.
Maar Rogier van Otterloo werd veel vaker gevraagd voor het componeren van muziek met als doel reclame te maken, ook voor het goede doel. Op het Mirasound Label verscheen in 1976 een single waarop de nummers ‘Heartbeat/Farewell Song'. Van Otterloo was gevraagd door het bestuur van de Hartstichting een pakkend muziekstuk te schrijven. Het nummer Heartbeat werd opgenomen door Rogier van Otterloo´s Music All-in Orchestra met zang van Die Haghe Sanghers, ofwel het 115 man sterke Koninklijk Haags Mannenkoor.
Ook wist de directie van de KLM Rogier van Otterloo over te halen voor het componeren van diverse muziekjes waar de luchtvaartmaatschappij gebruik van kon maken voor haar campagnes. Zo werd er reclame gemaakt voor een nieuwe machine in 1984, de KLM 747. Het nummer ‘First in the air’ werd ingezet voor promotie.
Een ander voorbeeld van één van zijn composities van de toen nog nationale luchtvaartmaatschappij was: The reliable airline KLM
Tenslotte wil ik nog een prachtige documentaire onder de aandacht brengen waarin het werk van Van Otterloo prachtig wordt belicht onder de titel 'Die jongen van de muziekjes’, dat in 2004 door de VPRO werd uitgezonden.
Henny Spijker, Alice Oppenheim en Hans Veerman: Uw Stem Is Ons Visitekaartje. Gratis plaatjes hadden niet alleen een reclamedoel maar ook wel een educatief doel. Zo was het de directie van de Nederlandse Spoorwegen die een aantal mensen inhuurde om het personeel enkele zaken duidelijk te maken via een grammofoonplaatje. Henny Spijker, die naast omroepwerk voor de AVRO, ook voor RNI werkte, nam — in opdracht van de Nederlandse Spoorwegen met Alice Oppenheim en Hans Veerman, onder producer Pieter Goemans, een plaatje op dat in het begin van de jaren zeventig van de vorige eeuw verspreid werd onder het personeel van het toenmalige Staatsbedrijf. Doel was het personeel duidelijk te maken dat men altijd voor iedereen duidelijk verstaanbaar dient over te komen middels uitleg van stemgebruik.
Een zijstraatje in het verhaal op het gebied van reclame grammofoonplaten is de stap naar een lied dat echter nooit op vinyl verscheen maar een keer werd gedraaid in één van de laatste uitzenddagen van Radio Veronica als zijnde radiostation uitzendend vanuit internationale wateren. Het was de Veronica-deejay Will Luikinga die op de melodie van "Overlevenden" van het "Kabaret voor de Overlevenden" een soort van ode voor de adverteerders van het jaar 1974 van het station inzong.
Het kon natuurlijk ook gaan om een flexi disc die ingesloten werd in bijvoorbeeld een tijdschrift. Dit gebeurde onder meer in 1982 bij het tienjarig bestaan van damesblad Viva. De flexi-disc was beschreven met de tekst ’10 jaar Viva’ maar ook met de naam van de artieste en de nummers die op de voorkant stonden. Reclameplaatje? Jazeker want het maakte reclame voor het tijdschrift en tevens voor de nieuwe LP van de zangeres, waarvan twee nummers van haar nieuwe LP gratis voor de lezeressen van het tijdschrift ter promotie van de LP ‘They don’t play our love song anymore’. Als achtergrondzangeres had de persoon in kwestie al grote naamsbekendheid gemaakt en in 1976 brak ze, onder de vleugels van Hans Vermeulen, echt door met de nummer 1 hit ‘The Alternative way’. Op het reclameplaatje met Anita Meijer waren de nummers ‘Benjamin’ en ‘Restless 7’ geperst.
Al schrijvende aan dit lange artikel over reclameplaatjes krijg ik dorst en denk daarbij opeens aan een reclameplaatje uit 1966. Het was de tijd dat wielrennen voor de Nederlandse liefhebbers weer een klein beetje aan het opklimmen was uit een dal en we vooral genoten van Jan Jansen, die hier en daar mooie overwinningen boekte. Een tweetal jaren later zou hij zelfs met tranen in zijn ogen de winst over de laatste tijdrit en etappe van de Tour de France vieren. Hij werd totaalwinnaar dat jaar van de ronde van Frankrijk. Terugkomend op het reclameplaatje kan worden gemeld dat op de achterkant van de single, uitgebracht op het Omega label, het nummer ‘In je ogen staat geschreven’ stond. Een nummer geschreven door H. Theunisse en Gaby Dirne. Deze laatste was ook verantwoordelijk voor de tekst van het reclamelied op de A-kant, namelijk ‘Bier van Pieters, koop het met liters.’ Sport en reclame op zijn best. Het bier was genoemd naar Pieters Teeuwen, een persoon met 20 kruidenierszaken, voornamelijk in Limburg. De onderneming werd in 1950 overgenomen door de Firma P. de Gruyter en dus kwam het bier mee. 0,75 liter ‘tap verse pils’ zat er in een fles leverbaar voor rond de 50 cent.
Lang voordat de allereerste reclamespot in de Nederlandse ether verscheen waren er al vele reclame-uitingen via vinyl en flexidisc verschenen. Ik ga een heel vroeg voorbeeld brengen en wel uit het jaar 1930 met daarop reclame voor Calvé. Dan hebben we het niet over reclame voor pindakaas of lekkere sausjes maar over kippenvoer, immers een kip dient vele eieren te leggen en het allerbeste is ze te voeren met Calvé’s ochtendvoer. Tekst is van ene Ferry en de muziek van Lou Bandy. Het orkest dat je gaat horen stond destijds onder leiding van Otto Dobrindt. De nummers die werden opgenomen waren ‘Tok tok’ en Calve’s wondervoer.
En dan is er natuurlijk aandacht voor de Jazz formatie New Orleans Syncopators die een aantal reclameplaten opnam. Allereerst kwam in 1964 een single uit waarop men de nummers ‘Bank Note Blues’ en ‘Jazz at the Bank’ had laten persen. Het was een reclameplaatje voor de geslaagde scholieren om ze het werken voor de Twentse Bank te promoten. Twee jaar later kwam ‘Jazz at the Bank 2’ uit, een EP met daarop ‘Vijzelstreet Blues’, ‘Bank Parade’, andermaal ‘Bank Note Blues’ en ‘When the saints’. Die keer werd het niet alleen door de Twentse Bank maar ook door de Nederlandse Handelsmaatschappij beschikbaar gesteld aan afgestudeerde middelbare scholieren. Beide banken waren al opgenomen binnen de Algemene Bank Nederland en dus kreeg het label het nummer ‘ABN 1966’ mee.
Jaren later, in 1975, werd de formatie ingehuurd door Skol Breda. Dit biermerk was in de jaren zestig van de vorige eeuw al in de markt gezet om Oranjeboombier te doen te vergeten. De single met hoestitel ‘Hop Holland Hop’ bracht ons de ‘Skolland Tune’. Groots werd het de campagne opgezet en overal in kroegen, discotheken en restaurants verschenen de Skol bierviltjes in grote aantallen met daarop de tekst ‘Holland wordt een Skolland’ en achterop de woorden: ‘Hollanders gaan over op hoppiger pils.’
Veel bekender is natuurlijk de campagne van ‘Skol International is here’. Al in 1968 werd het biermerk vanuit Breda tot ons gebracht. De flesjes waren voorzien van een zeer opvallend geelrood logo en de slogan ‘International Beer’. Het was een internationale bier dat niet alleen in Nederland werd gebrouwen maar in totaal 74 brouwerijen ter wereld. Iedere maand werden de gebrouwde producten in New York gekeurd om zodoende Skol het beste bier ter wereld te laten blijven. In Nederland werd er een reclamecampagne gevoerd met onder meer radio- en televisiespots, waarbij het thema in 1969 werd ingezongen door Patricia Paay. Ook kwam er een amateur wielerploeg op de weg, die werd gesponsord door ‘Skol’.
Uiteraard was onze nationale brouwer Heineken, die heel wat biermerken opslurpte in de loop der jaren, ook actief op de markt van de reclameplaten. Als voorbeeld noem ik de formatie ‘De Meestampers’ met carnavalachtige muziek. Pils drinken van het merk Heineken in het lied ‘O Heineken’ met op de achterkant van de reclamesingle het lied ‘Ik kan er niks an doen’, gezongen door deze groep in 1967. Niet veel is terug te vinden over deze groep, die vanuit het Brabantse actief was als een soort van sessiemuzikanten, die onder leiding van Jack de Nijs een paar plaatjes opnam. Zo was er in 1969 de single: ‘Géén zwaardere lasten op wegverkeer!’ met ‘Ik kan 't niet laten’ op de achterkant. De Meestampers hadden trouwens niet alleen dorst als het ging om Heineken Pils maar lustten ook wel een Tip van Bootz getuige een andere reclameplaat die men opnam, met op de achterkant het nummer ‘Nog eentje dan’.
De volgende groep, die aan bod komt is een formatie met drie leden maar toch in de loop der jaren veel meer leden heeft gehad. Ze zijn dan ook actief geweest in de amusementssector tussen 1947 en 1975. Echte hits hebben ze nooit gehad maar zijn wel heel bekend geworden van een commercial uit de tijd dat er nog volop reclame mocht worden gemaakt voor de tabaksindustrie. Het Leedy Trio met hun uitingen inzake Caballero (Ay Ay Ay die Caballero, da’s pas een sigaret).
We hebben het nog niet over de reclame gericht op de verzorging van de vele kleine kinderen gehad. Ik heb daarvoor gekozen het lied ‘Het lelijke jonge eendje’ met op de achterkant van deze reclamegrammofoonplaat het nummer Duimelijntje. Het werd in 1976 uitgebracht op een flexidisc door Sonopresse uit Rotterdam. We kennen de zangeres natuurlijk als het gezicht van Hak groenten, waarvoor ze liefst 23 jaar lang reclame maakte op de televisie. In 1965 werd ze ontdekt door Willem Duys en doet veel meer dan zingen. Zo was ze presentatrice van tal van programma’s, recentelijk nog in ‘Heel Holland bakt’. Ze nam LP’s en CD’s op, zat in theaterproducties, deed vertaalwerkzaamheden en veel meer. Naast voornoemde nummers nam ze nog een aantal reclameplaatjes op, onder meer voor Presto Print uit Rotterdam. Martine Bijl met een liedje speciaal voor kleine kinderen. Het plaatje was ingevoegd in de grote dozen met Pampers.
Een andere zangeres die heel populair was in het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw werd ook gepaaid om een reclameplaatje op te nemen in ruil voor geld. Milord was een van haar grote successen en waarschijnlijk reed ze ook al in een auto. Het was de moedermaatschappij achter British Petrol, alom bekend in ons land als de BP pomp, die de toen dertigjarige Corrie Brokken het verzoek deed een lied op te nemen. Het werd in 1962 uitgebracht met een kleurrijke hoes en ze nam het op samen met de ‘Hi-Five’. Het doel was een nieuw soort benzine te promoten en dus werd de titel van het nummer: De BP Super Mix Song, die werd uitgebracht door Sonopresse uit Rotterdam als een eenzijdige single.
Met het volgende nummer ga je terstond meezingen op de muziek en met de tekst van Jan Schaap. De opname is gecombineerd met een ander nummer van dezelfde componist en wel ter promotie van de Wereld Jamboree, die werd geopend door de toenmalige koningin Wilhelmina. De zanger van het lied ‘Amstel Bier’, was de immens populaire Bob Scholte. Amstel Bier, een drankje dat werd geprezen en volgens de tekst in elke plaats van Nederland werd gedronken. Het werd in 1937 uitgebracht. De zanger, Bob Scholte, heeft trouwens meer reclame-uitingen gezongen, waaronder het nummer ‘Hef het Glas’. Om bier ook populair te maken bij de dames werd er rond die tijd ook een ladies glas op de markt gebracht.
Gesneden en geperst bij Phonodisk B.V. Opgenomen in de GTB Studio’s in Den Haag als een dubbelzijdige reclamesingle. De voorkant geschreven door ene Backer, die waarschijnlijk ooit was ingehuurd om de wereldwijde reclamecampagne voor de Coca Cola Bottle Company te creëren. Van dit lied zijn er tal van versies omdat in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw vele artiesten werden gevraagd, uiteraard tegen het ontvangen van een gage, het in korte en lang vorm in te zingen. Of het The Surpremes waren, Ray Charles, New Seekers, Otis Redding of Tammy Wynette, ze zongen de luisteraars allemaal aan de Coca Cola. ‘Things go better’ werd in Nederland vertolkt door de Golden Earrings in de tijd dat de groep de ‘s’ nog niet hadden laten vallen. Het had wel het typische Earrings soundje, hetgeen met andere versies ook altijd aan de sound van de uitvoerenden werd gekoppeld. De b kant van de single bevatte het nummer ‘Rum and Coca-Cola’.
In de jaren zestig van de vorige eeuw, de tijd dat wasmiddelmerken als ‘Klok’, ‘Persil’ en ‘Castella’ zonder meer nog een belangrijke plek in de vakken van de opkomende zelfbedieningen hadden, kwam de firma Korte en Schulte, die Biotex in de markt diende te zetten, met een grandioos idee. ‘We gaan een kofferachtige doos, dus met handvat, in de schappen zetten en doen daar een kadootje voor de kinderen in, zodat moeders lekker aan de voorwas kan.’ Let wel ik heb het over het jaar 1963 en er waren nog gezinnen genoeg waar de voorwas nog met de hand werd gedaan en het – in de Biotex – een tijdje kon voorweken. In de koffers kwam een plaatje met een verhaaltje, ondersteund door het Biotex label. In de loop der tijd zijn er verschillende afleveringen verschenen, waaronder ‘Bim, Bam, Bom en de schat van de blauwe diepzee.’ Een reclamecampagne op Radio Veronica ondersteunde de introductie, waarbij de reclamespot werd ingesproken door Jos Brink. Biotex is in de loop der jaren in verschillende handen geweest en wordt sinds 2003 door Unilever geproduceerd.
Een tweetal jaren eerder, in 1961 werd er een plaatje uitgebracht door Michelin waarop ‘Quiz-Miss’ Mies Bouwman en Joop Doderer een belangrijke rol speelden, daarbij begeleid door de Michelin Band in de ‘3 Minuten cha cha cha’. Het was Mies Bouwman die de vragen stelde aan een toevallige voorbijganger, Joop Doderer. Het werd uitgebracht op een 33 toeren Flexiplaatje, waarop natuurlijk een afbeelding van het overbekende Michelin mannetje. Op de achterkant speelde de Michelin Band het instrumentale ‘3 Minuten cha cha cha’.
In het begin van de jaren zestig kwamen er steeds meer bedrijven in de markt die de potentiële koper de gelegenheid gaven complete bouwpakketten te kopen en de meubels zelf thuis in elkaar te zetten. Iets wat voor velen heden ten dage de normaalste zaak van de wereld is als je de meubels koopt bij het grote Zweedse warenhuis. Namen van bedrijven die al zeer vroeg actief waren in deze branche waren onder meer Tomado, Keurkoop en Simplexa. Deze laatste firma kwam uit het Brabantse Uden en wilde de winkeliers duidelijk maken hoe men aan de slag kon gaan met een meubelpakket. En zoals vele bedrijven deed men dit via een reclameplaat. Adèle Bloemendaal en Donald Jones, destijds vooral via de radio populair via het familieprogramma Pension Hommeles, zongen het reclameplaatje in op de tekst van Hans Ferrée en muziek van Louis van Dijk.
Shampoo is een welkome gast in elke douche maar is dat lang niet altijd geweest. In 1954 kwam Sunsilk met een eigen shampoo op de Britse markt en zou al vrij snel vele andere landen veroveren. In de begin jaren zestig van de vorige eeuw waren er al televisiecommercials en toen er een vernieuwde shampoo, met toevoeging van olijfolie, in de markt diende te worden gezet en ook de introductie van hair spray een feit werd besloot men een componist in te huren in de persoon van John Barry die het nummer ‘Sunny girl’ componeerde. Het bleek zo populair te zijn dat Sunsilk het thema van de reclamecampagne liet uitbrengen op flexi-disc. Maar dat was blijkbaar nog niet genoeg want er werd door John Barry een nieuw arrangement geschreven en werd het nummer ‘The girl with the sun in het hair’ uitgebracht op het CBS label in 1967.
We kennen de Britse zangeres Samantha Jones vooral van de hit ‘No regrets’, maar als voormalig lid van de meidengroep ‘Vernon Girls’ werd ze in 1971 ook ingehuurd om twee nummers in te zingen voor een reclameplaat die werd uitgebracht in opdracht van de autofabrikant Ford. Het was op de A-kant ‘The T-C Theme’ waarmee de Ford Taunus 1971 werd gepromoot. De B-kant was het nummer ‘Ford leads the way’ waarin onder meer de nieuwe Ford Cortina, ‘met vooral veel auto tussen de wielen’ gepromoot werd. De teksten waren geschreven door ene K. Elston terwijl arrangementen en orkestleiding van Larry Page was. De plaat werd uitgebracht op het Pennyfarthing Label.
We gaan proberen geld te verdienen. De volledige titel is "Tien Dagen Tientjes Voor Uw Top Tien Tips" en het ging om een speciale actie voor platenzaken. Van 25 maart tot 7 april 1967 liepen er medewerkers (-sters) van Negram/Delta zomaar willekeurig een platenzaak binnen en vroegen dan naar een plaatje in een bepaald genre. Op de achterkant van dit plaathoesje staan tien platen die zijn uitgebracht door Negram Delta en je kon als platenhandelaar een Tip Tientje verdienen door één van de tien platen aan te bevelen. Als je de hele serie van 10 singles kon tonen dan kreeg je maar liefst 15 gulden! Op de plaat geven Jan van Veen en Tineke de verbindende teksten tussen de mensen in de platenzaken en delen van de fragmenten.
Maar er is nog een mooi voorbeeld van platenpromotie en wel voor HAVOC Records, andermaal destijds onderdeel van Negram-Delta. In 1966 kwam Hit-Tips met Jan van Veen uit, waarin hij nummers van het HAVOC label voorstelde, onder meer met Petula Clark, Sandie Shaw, Motions en Nancy Sinatra. Jan van Veen stelde de top 10 voor alsof het een radioshow was.
De reclamesingles, die zowel op vinyl of als flexidisc verschenen, hadden natuurlijk vooral als doel een product onder de aandacht van het kopend publiek te brengen maar vaak was er ook een jubileum te vieren, zoals in 1984 toen het filmblad Skoop 20 jaar bestond. Zelf omschreef de redactie het blad als ‘krities filmblad’. Op Marilyn Monroe-achtige wijze werd met een tekst van Jacques Plafond, een pseudoniem en radiotypetje van Wim T. Schippers, het nummer ‘Hallo hier ben ik dan’ opgenomen door Fay Luyendijk uit Leiden, die als artiestennaam Fay Lovsky meekreeg. In 1993 ging Skoop ten onder aan een steeds lagere oplage, waardoor de uitgever de stop eruit trok.
Het is natuurlijk ook interessant minder bekende voorbeelden aan te halen in deze serie. Op de b kant van de flexidisc stond het nummer ‘Spectacle Jump’ een bewerking van het aloude ‘I’m looking over a four-leaf clover’ door Hans Kip. ‘Spectacle’, iets met brillen dus, dat duidelijk werd op de voorkant via ‘Bekijk het beter’ van de formatie ‘The Pink Elephants’ en muzikale begeleiding van het orkest van Herman Schoonderwalt. Het reclameobject kwam in 1976 uit op het ‘Oog en Bril’ label ter promotie van een brillenketen. Tegelijkertijd liep er een soortgelijke televisiecommercial.
In de serie reclameplaatjes is er ook een aantal malen sprake van een samenwerkingsverband tussen platenmaatschappijen en de vakbladpers. Muziek Express is daar een voorbeeld van, destijds in 1974 een vooraanstaand popblad voor de jongeren, naast bijvoorbeeld Muziek Parade en het toen net opkomende Veronica 538 blad. Op 12 januari 1975 ging in Londen een promotietour van de Amerikaanse platenmaatschappij van start onder de noemer: ‘The Warner Brothers Music Show’. De bedoeling was natuurlijk om de typisch Amerikaanse Sounds van het platenlabel onder aandacht van de Europese liefhebbers te brengen. Bekende en minder bekende groepen gingen mee op toernee waaronder Little Feat, Montrose, Tower of Power, Doobie Brothers en Graham Central Station. Voordat het tournee in Nederland kwam werd een dubbelzijdige flexi disc ingesloten in een oplage van de Muziek Express. Op 33 1/3 toeren werd een aantal van de artiesten alvast gepromoot. Later zou er een speciale, zeer goedkope LP, op hetzelfde label uitkomen. In Nederland werd een speciaal optreden verzorgd in de Jaap Eden Hal in Amsterdam, waarvan een registratie bewaard is gebleven.
https://www.youtube.com/watch?v=sn7zvJ2nY0w
In de serie reclameplaatjes neem ik u mee terug naar de tijd van de 78-toerenplaten waarbij ‘Hema’s lofliedje’ wordt gezongen door de Belgische bariton Emile (Emiel) van Bosch, geboren op 10 januari 1886 te Boom, België. In 1914 week hij uit naar Nederland, dat zijn tweede vaderland werd. Hij debuteerde op 14 december 1914 in de Hollandsche Schouwburg te Amsterdam in de opera Miss Helyett van de Franse componist Edmond Audran (1840-1901) en bouwde een breed repertoire op, dat behalve opera ook operette, liederen en liedjes omvatte. Een van zijn liederen had een commercieel tintje want hij bezong zijn tante Lena, die bij de HEMA haar inkopen deed.
https://www.youtube.com/watch?v=mULgaNeqxiE
Studio Top 40 (Sonopresse Flexidisc / 1977). De tekst op dit zeldzame plaatje werd in 1977 aan elkaar gepraat door o.a. Bart van Leeuwen en Lex Harding. Karel van der Woerd (in de tijd van Radio Veronica vanaf de Norderney was hij chef opnametechniek) had de leiding over Studio Top 40. Op dit door Sonopresse geperste flexiplaatje hoor je wat er zoal mogelijk was bij Studio Top 40! In bepaalde jingles hoor je duidelijk de stem van Patricia Paay. Zij heeft heel wat ingezongen voor Veronica. Met dank aan Marc Torringa
Ik wil dit lange verhaal eindigen om de kledingindustrie onder de aandacht te brengen als het gaat om de reclameplaatjes. Marian de Garriga was verantwoordelijk voor de tekst en muziek, want daarvoor was ze ingehuurd voor het C&A concern. De toen zeer populaire Haagsche band Sandy Coast, onder voorman Hans Vermeulen, werd gevraagd een tweetal nummers op te nemen voor ‘Privatepressing/C&A label onder het nummer SL 1001. Op de voorkant stond het nummer ‘Pretty clothes’, terwijl de achterkant was gevuld met ‘The way I feel about you’.
