Meer dan 100 jaar Lyndensteyn

In 1956 werd ons land getroffen door een epidemie van kinderverlamming en diende er enorm veel extra zorg ingezet te worden. Een van de instellingen was ‘Lyndensteyn’ in het Friese Beetsterzwaag — vanouds de Cornelia Stichting genoemd - en daar kreeg men nog eerder dan men gedacht had een nieuwe taak. Men diende zich te ontfermen over vele kinderen uit de drie noordelijke provincies, die resttoestanden van kinderverlamming hadden.

Onder leiding van de arts dhr. A. W. Bom uit Groningen is in de daaropvolgende jaren op het gebied van de revalidatie prachtig werk gedaan. In 1965 werd bekend gemaakt dat sinds de op grote schaal toegepaste vaccinatie kinderverlamming aanmerkelijk minder voorkwam dan in 1956 met de epidemie. Dat betekende voor Lyndensteyn, aanpassing aan de nieuwe omstandigheden en dus werden er in 1965 andere doelen gesteld, waarop de organisatie snel werd aangepast.

Vanaf dat moment werden vooral spastische patiëntjes en kinderen met andere lichamelijke gebreken, geholpen. Hoewel er dus steeds weer een verzorging van andere aard diende te worden gegeven heeft men op Lyndensteyn in mei 1965 het vijftigjarig bestaan gevierd. Al die tijd stond één belangrijke zaak bovenaan: het hulpbehoevende kind zo goed mogelijk bij te staan en als het kan te genezen.

Uit die gedachte was het centrum vijftig jaar eerder trouwens ook voortgekomen. In 1915 werd het landhuis van de familie Van Lynden te Beetsterzwaag verbouwd tot ziekenhuis en de financiering van het verpleeghuis gebeurde uit het familiekapitaal. Dat maakte het mogelijk dat kinderen uit de streek, die verpleegd dienden te worden — destijds voornamelijk tbc-patiëntjes — goedkoop of zelfs gratis konden worden geholpen. De toenmalige baron en barones Van Lynden stelden hun daad om daarmee de nagedachtenis aan hun enige dochter Cornelia, die in 1880, net twintig jaar oud overleed, te eren.

Van deze freule Cornelia van Lynden is een door Pier Pander gemaakt marmerreliëf in de hal van Lyndensteyn geplaatst. Na de vele veranderingen die zich in de loop van de eerste vijftig jaren hadden voltrokken heeft het centrum rond 1965 voor die tijd wel een bijzonder moderne vorm gekregen. Het was volledig ingericht voor klinische revalidatie van 62 kinderen en daarnaast waren nog enkele patiënten in dagbehandeling. Een belangrijke aanwinst betekende in 1962 de eigen school voor buitengewoon lager onderwijs; deze stond ook open als dagschool voor lichamelijk gebrekkige kinderen, die niet voor verpleging behoefden te worden opgenomen.

In maart 1965 werd de bouwactiviteit, die de jaren daarvoor wel bijzonder groot was geweest, besloten met het gereedkomen van een nieuwe vleugel van het zusterhuis, een handvaardigheidstherapielokaal en een kleuterlokaal. Direct werd gedacht aan de toekomst middels een uitbreiding tot een capaciteit voor 90 kinderen, want de hulp aan het gebrekkige kind — in welke veranderende vormen ook — bleef steeds noodzakelijk.

Het spreekt vanzelf, dat het feest destijds, dat op 16, 18 en 22 mei 1965 werd gevierd, vooral een kinderfeest werd. Hoogtepunt daarvan was de kinderkermis, die op 18 mei, de geboortedag van freule Cornelia van Lynden, werd geopend door de toenmalige burgemeester van Opsterland, de heer W. Harmsma. Nadat dan in de middag een receptie werd gehouden was er 's avonds een groot vuurwerk ontstoken. Die dag werd er ook een krans gelegd op het graf van de familie Van Lynden bij de Nederlandse Hervormde kerk te Beets en in de zwemzaal werd een metaalplastiek onthuld. Op 16 mei werd in de Hervormde kerk te Nijbeets een herdenkingsdienst gehouden en op 22 mei 1965 vond een reünie van oud-patiënten plaats.

Inmiddels zijn we weer ruim een halve eeuw verder en bestaat ‘Lyndensteyn’ ruim een eeuw. Men spreekt nu over ‘School Lyndensteyn’ die deel uitmaakt van de Stichting Speciaal Onderwijs Fryslân en het is een mytyl- en tyltylschool voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs. De huidige leerlingenpopulatie bestaat uit kinderen en jongeren van vier tot en met twintig jaar die lichamelijk of meervoudig beperkt of langdurig ziek zijn. Men heeft al enkele jaren ongeveer 230 leerlingen op school. School Lyndensteyn wil de leerlingen toerusten op een zo volwaardig mogelijke plaats in de maatschappij, waarbij het motto: ‘School Lyndensteyn beweegt je!’ voorop staat.