tekst: Hans Knot
We geven in deze serie enkele voorbeelden van emotelevisieprogramma’s uit de begintijd van de televisie.
De man in kwestie heette Mark Clark. In de loop van de tijd was hij zelf van CIA-agent en presidentiële lijfwacht opgeklommen tot generaal. Met een list was hij naar de studio gebracht. Hem was verteld, dat de president hem dringend wenste te spreken en dat er al een auto voor zijn huis klaarstond om hem naar het Witte Huis te brengen. Er kon natuurlijk van alles mogelijk zijn in die woelige tijd van de Koude Oorlog en daarom stelde Clark op dat moment geen verdere vragen. De auto bracht hem vervolgens echter naar de televisiestudio. Het verhaal gaat dat Clark, toen de auto bij de deur van de studio stopte, nog geen enkele argwaan voelde. Hij had in het verleden nog wel op vreemdere plaatsen besprekingen gevoerd met zijn superieuren. De organisatie van "This is your life" had nog wat bonkige types die op rechercheurs leken in de ontvangsthal van het complex geïnstalleerd om Clark het idee te geven dat alles wel goed zat. Het werkte, want zonder na te denken liep de man de deur door die voor hem open werd gehouden. Daar wachtte hem een verrassing.
Edwards was een goede prater, die precies aanvoelde hoe hij zijn publiek moest bespelen om ontroering, emoties en tranen los te maken. Hij wist dat zijn publiek pas tevreden was wanneer die prop uit de keel was. In het verdere verloop van het programma kwam die vaardigheid Edwards goed van pas. Daarmee stuurde hij de gesprekken en ontmoetingen. Hoewel het programma een grote spontaniteit uitstraalde, werd er weinig aan het toeval overgelaten. Het hele programma diende immers gevuld te worden met verhalen en anekdotes. Tragische en ontroerende momenten dienden de vrolijke af te wisselen. Alles werd van tevoren doorgesproken met bekenden en familie van het toekomstige "slachtoffer." Zij vertelden wat ze van het leven van de hoofdpersoon wisten. Uit die besprekingen werden de personen geselecteerd waarmee de hoofdpersoon in de uitzending zou worden geconfronteerd. Met hen werd alles vervolgens in de studio vooraf zo goed als mogelijk nagespeeld. Niets werd aan het toeval overgelaten, alles werd nauwkeurig getimed.
Zo ging het ook in het geval van Mark Clark. Zo stond daar opeens zijn vroegere commandant voor hem, nog van zijn tijd bij de geheime dienst. Vijftien jaar eerder had de man hem een belangrijke opdracht gegeven. Nog voordat Clark de kans had hem de hand te schudden, kreeg hij op dezelfde toon als vijftien jaar daarvoor dezelfde opdracht nog eens te horen. Een deel van het leven ging in herhaling. Wat Clark niet wist was dat deze man net als alle andere gasten in "This is your life" al uitgebreid had geoefend om het allemaal zo echt mogelijk te laten lijken, zowel voor hem als voor geheel televisiekijkend Amerika. Er werden nog meer intieme momenten uit het leven van Clark opgeroepen. Emoties kregen alle kans om naar buiten de komen. Toen een van zijn trouwste frontsoldaten uit de oorlog plotseling voor zijn neus stond, huilde de stevige Mark Clark als een klein kind. Uiteraard werd dit gevolgd door een golf van emoties en tranen in de studio, maar vooral ook in vele Amerikaanse huiskamers. Elk gebaar, elke gezichtsuitdrukking van de hoofdrolspeler werd door de camera's feilloos geregistreerd. Clark's tranen werden als het ware in de camera gezogen om het emotionele effect bij de kijkers te vergroten. En, Ralph Edwards was een gelukkig man want weer bereikten de kijkcijfers grote hoogten.
Het programma leek bedrieglijk eenvoudig maar in werkelijkheid had Edwards een enorme staf in dienst om het verleden van de hoofdpersoon uit te zoeken en op correctheid te controleren. Daartoe moesten jeugdvrienden worden opgespoord, soms verre reizen worden gemaakt om een oma of oude onderwijzer in een ander werelddeel op te sporen. Let wel, we hebben het over een kleine zeventig jaar geleden toen de mogelijkheden voor dat soort zaken een stuk kleiner waren dan nu. En, gedurende al die tijd mochten de hoofdpersoon en zijn directe omgeving beslist niets te weten komen. Op dat punt heerste een totale geheimhouding, die pas op het laatste moment mocht worden doorbroken. Elke brokje informatie moest op een correcte en slimme wijze worden ingewonnen want ook de naaste familie van de hoofdgast mocht niet geïnformeerd worden over de plannen van de betreffende aflevering. Pas enkele uren voor uitzending werd de naaste familie geïnformeerd, en dan was alles vaak weer tot in de puntjes geregeld.
Vier maanden voor een uitzending waren de redactieleden altijd al bezig met de betreffende uitzending. Altijd maar weer op zoek naar verloren gegane familieleden, vrienden of kennissen. In die tijd beschikte men uiteraard nog niet over de technische mogelijkheden van nu. De registratietechnieken in de studio vergden kostbare apparatuur en videorecorders voor huiskamergebruik bestonden ook nog niet. Het had dus geen zin om de hoofdrolspeler na afloop een videotape van het programma te schenken. De redactie had standaard een andere verrassing in petto. Iedere week voor de uitzending kreeg de juwelier Sheila Tucker uit New York per telegram een aantal steekwoorden over de volgende gast en daarmee kon zij aan de slag met het maken van een bedelarmbandje. Bij die bedeltjes zat altijd een gouden kalendertje met daarop in diamant uitgevoerd de datum van uitzending. Verder was er een landkaartje van goud, waarop telkens een robijn de geboorteplaats voorstelde. Aan het einde van de uitzending werd het object uitgereikt. Als de hoofdpersoon een man was ging de armband altijd naar zijn vrouw. Was de man niet getrouwd, dan ging het kleinood naar zijn moeder. Ook dat tafereel was weer goed voor menig traantje.
wordt vervolgd