tekst: Hans Knot foto: Willy Brandt [door: Eric Koch/ Anefo]
Allereerst voor alle lezers van mijn columns veel voorspoed gewenst voor 2021 en hopelijk een beter jaar dan 2020. Laten we de nieuwe serie columns maar beginnen met een terugblik naar wat er zoal speelde een halve eeuw geleden. Wat mij direct te binnen schiet, als het gaat om 1971, was dat ik zowat in de radio kroop om alles wat er vanaf de MEBO II van RNI en Radio Noordzee werd geboden. Het station raakte mij op de een of andere manier en deed mij terugdenken aan de topdagen in de jaren zestig van de vorige eeuw. Maar was er meer te beleven?
Soms is het moeilijker herinneringen naar boven te halen dan andere keren. Ook is er in het archief van mij van het ene jaar meer aan algemene berichtgeving bewaard gebleven dan in een ander jaar, terwijl over een ander jaar veel meer over het doelgebied, de media, terug is te vinden. Maar natuurlijk zijn er de hulptroepen die via gesprekken het een en ander los maken, waardoor ook automatisch weer andere onderwerpen naar boven komen, die te behandelen zijn in een nieuwe aflevering.
Het jaar 1971 begon al direct zeer triest toen over de hele wereld gewag werd gemaakt van een ongeluk die de geschiedenis zou ingaan als de Ibrox Ramp, genoemd naar het voetbalstadion in de Schotse hoofdstad Glasgow, waar op 2 januari 1971 liefst 66 mensen om het leven kwamen. Jaarlijks vond daar onder meer de derby plaats tussen de toenmalige stadsrivalen Glasgow Rangers en Celtic FC. Eerst genoemde club had in Ibrox Stadium haar onderkomen.
De voornoemde wedstrijd liep niet zoals de thuisclub had gewenst. Wel had men lang de tegenstander op de nul kunnen houden. Toen in de blessure tijd van tweede helft een speler van aartsrivaal Celtic scoorde, had reeds een groot aantal supporters van Glasgow besloten het stadion te verlaten. Horende dat er alsnog een goal was gescoord besloot men massaal naar de tribunes terug te keren. Een lange trapleuning begaf het onder de enorme druk waardoor massaal het publiek in paniek geraakte, met alle gevolgen van dien.
Door de panieksituatie braken vervolgens dranghekken en afscheidingshekken af als waren het luciferstokjes. Naast de 66 doden waren er ook nog eens meer dan 200 gewonden te tellen. De meeste gestorven mensen kwamen om door verstikking en meer dan de helft van de omgekomenen was jonger dan 18 jaar. De wedstrijd tussen beide ploegen uit de Schotse hoofdstad stond altijd in de boeken als het hoogtepunt van het seizoen, maar verdween vervolgens in de geschiedenisboeken als het absolute dieptepunt uit de Schotse voetbalgeschiedenis.
De in december 1913 in het Duitse Lübeck geboren Ernst Herbert Karl Frahm kreeg in 1971 de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt. Dit op grond van zijn enorme inzet tot verzoening van vijandelijke landen en de vrede in Europa. Frahm stamde uit het arbeidersmilieu en behoorde tot de SPD. Na zijn gymnasiumopleiding was hij enige tijd actief als journalist, waarbij hij zich nogal kritisch uitliet over de gevolgde politiek in Duitsland. In 1933 werd hij getipt dat de Gestapo het plan had opgevat hem op te pakken en vluchtte hij naar Scandinavië om van daaruit de verbindingen te onderhouden met de anti nazi verzetsgroepen.
Toen de Duitse troepen in 1940 Noorwegen binnentrokken liet Frahm zich nationaliseren en van naam veranderen en ging dienen in het Noorse leger. Uiteindelijk werd hij gevangengenomen maar na vrijlating vluchtte hij andermaal, dit keer naar Zweden. Na het einde van de oorlog ging hij de journalistiek weer in en was onder meer verantwoordelijk voor de verslaggeving van het proces van Neurenberg voor een aantal kranten in Scandinavië. In 1947 keerde hij terug naar zijn geboorteland om vervolgens de politiek in te gaan. In 1948 diende hij een verzoek in tot het verkrijgen van de West Duitse nationaliteit en nam plaats in het bestuur van de SPD in Berlijn, terwijl hij tevens een benoeming kreeg tot hoofdredacteur van de ‘Berliner Stadtblatt. Vanaf daar ging de carrière van Ernst Herbert Karl Frahm heel snel. Hij werd lid van de Bondsdag, voorzitter van de Berlijnse Senaat en in 1957 werd hij benoemd tot burgemeester van Berlijn. Vier jaar later werd hij de eerste man van de SPD en werd hij niet veel later voorgedragen tot de toenmalige kanselierskandidaat voor zijn partij, maar helaas verloor men van de CDU.
In 1966 werd hij minister van Buitenlandse Zaken en werkte hij nauw samen met zijn Amerikaanse collega Henri Kiessinger. In 1969 lukte het hem wel de verkiezingen te winnen en werd Frahm benoemd tot Bondskanselier. Daar zette hij zijn ‘Ostpolitik’ voort om te komen tot een totaal vredig Europa, met nadruk op de Oostbloklanden. In 1971 kreeg hij voor zijn inzet in Stockholm de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt. Eerder meldde ik al dat hij tijdens zijn verblijf, in de Tweede wereldoorlog, een andere naam had aangenomen en het was onder die naam dat hij wereldberoemd zou worden: Willy Brandt.
Dave Rogers
Als ik verder aan 1971 denk is er een aantal zaken dat meteen naar boven kwam en wel de verjaardag, op 15 mei, van mijn oudste zus Rika, en een voetbalherinnering. Die 15de mei ging ik ’s avonds niet al te laat van de verjaardag weg om na half 11 te kunnen luisteren naar één van mijn favoriete radioprogramma’s van destijds, ‘Goal’ van de KRO. Onder meer met Felix Meurders en de veel te vroeg overleden Theo Koomen. Die betreffende uitzending zal ik nooit meer vergeten daar het Felix Meurders was die via dit sportprogramma wist te melden dat het radioschip van Radio Noordzee in brand stond, klaarblijkelijk met als oorzaak een zogenaamde bom, geworpen in de machinekamer.
Nooit eerder werden de twee aanwezige taperecorders in mijn toenmalige slaapkamer aan de Goudlaan 613 in Groningen, waar we sinds een jaar woonachtig waren, geactiveerd en van een schone band voorzien om toch maar alle nieuwsgaring en eventuele live uitzending vanaf de MEBO II, het zendschip van Radio Noordzee, te kunnen vastleggen. De uitkomst van deze brand en de gevolgen daarna zijn alom bekend.
Maar ik was dus naar huis gegaan om een van mijn andere grote liefdes, de sport, aandacht te geven via het luisteren naar dit sportprogramma, dat er iedere zaterdagavond was. De voetbalcompetitie in de eerste divisie liep voor het Groninger GVAV tegen het einde en ik wilde graag worden geïnformeerd omtrent de ontwikkelingen die dag. GVAV was, na een redelijke middenmoter te zijn geweest in de jaren zestig, in 1970 gedegradeerd. Met het bereiken van een tweede plaats in de Eerste Divisie was promotie na de Eredivisie destijds een feit. Precies een jaar en een dag later werd FC Groningen opgericht als de opvolger van GVAV. Deze laatste vereniging bleef haar amateurafdeling behouden en was verder een rijke afdeling met ook een grote atletiek poot.
FC Groningen werd vanaf 1971 de enige profclub van de Martinistad Groningen, waarbij werd gekozen voor de stadskleuren groen en wit in het voetbaltenue. Maar het seizoen zou niet alleen met vreugde worden afgesloten. Nog voor de naamsverandering een feit was, kwam de eerste doelman bij een eenzijdig ongeluk door waarschijnlijk vermoeidheid om het leven. Trouwens op dezelfde dag van zijn tragisch ongeval kreeg hij de onderscheiding voor de minst gepasseerde keeper van het Betaalde Voetbal. Met Tony van Leeuwen zijn overlijden, ging een van de beste keepers uit de Nederlandse geschiedenis heen. Een volgende keer meer over een halve eeuw geleden.
