Directeur Wereldomroep 1978, J. Acda [archief Wereldomroep]
tekst: Hans Knot
We nemen je in deze column mee naar het jaar 1978. Een jaar dat speciale aantrekkingskracht voor mij heeft vanwege het gegeven dat Freddy Jorus uit Merksem in Vlaanderen, Ton van Draanen destijds uit Amstelveen en ikzelf uit Groningen besloten een nieuw tijdschrift op te richten waarbij ik mocht gaan functioneren als hoofdredacteur. Het ging om het drie wekelijks verschijnende mediatijdschrift Freewave Magazine, dat in 2014 van naam veranderde in Freewave Nostalgie. Inmiddels alweer een zestal jaren digitaal en gratis verkrijgbaar. Gek genoeg ben ik na al die jaren nog steeds de hoofdredacteur en ben enigszins trots dat we het al die jaren hebben kunnen voortzetten. Ik schrijf met opzet ‘we’ omdat ik het zonder de inzet van anderen niet had kunnen voltooien.
Maar goed, terug naar 1978 en allereerst maar een berichtje destijds bewaard inzake een inval op 6 januari in ’t Emmerhout in Drenthe. Een clandestiene zender werd die avond in beslag genomen bij de toen 38-jarige J.T.B., die op dat moment bezig was een nieuw uitzendrecord te vestigen voor Emmen en omgeving. Hij had er op het moment dat de politie een inval deed ruim 100 uitzenduren op zitten. Jammer dat hij het record niet haalde met dank aan de buren die bij de politie hadden geklaagd dat vooral rond acht uur in de avond de televisie-uitzendingen werden gestoord door het signaal van de etherpiraat die werkte onder de naam ‘de Grijze Adelaar’. De politie nam de apparatuur in beslag en het is niet duidelijk of het tot een veroordeling kwam.
1978 was tevens het jaar dat de eerste berichtgevingen de media bereikten inzake het gebruik van satellieten voor communicatie door radiostations. Zo werd in de maand januari gemeld dat de directie van Radio Nederland Wereldomroep hoopte dat in de loop van het eerste half jaar van 1978 het mogelijk zou worden dat er satellietverbindingen met de relaystations elders in de wereld konden worden gerealiseerd. Doel was op die manier in diverse delen van de wereld een betere ontvangst mogelijk te maken.
Gelukkig waren andere voorbereidingen, om tot de satellietverbindingen te komen, met succes door medewerkers van de Wereldomroep getroffen. Met name op het eiland Madagaskar waren aan alle voorwaarden voldaan waardoor er halverwege het jaar met satellietverbindingen een aanvang kon worden gemaakt. Rond die tijd was men bij de Wereldomroep ook alert omtrent het tot stand komen van een lange golf zender, die gemeenschappelijk door België en Nederland gebruikt diende te worden.
Directeur Acda andermaal: “Het spreekt vanzelf, dat van de zijde van de Wereldomroep de mogelijkheden om Europa beter te bereiken via de lange golf en eventueel de korte middengolf grote aandacht hebben.” Over de voorgenomen bouw van een nieuw zenderpark bij Oostburg in Zeeuws-Vlaanderen, waartegen door actiegroepen was geprotesteerd, zei hij erop te vertrouwen dat de gemeente Oostburg, tot wie de PTT en de Nozema zich zouden wenden met het verzoek om daar het zenderpark te mogen oprichten, in haar beraadslagingen zou overwegen dat een probleem van nationaal belang om een oplossing vraagt."
Halverwege de maand februari 1978 werd bekend dat door geldgebrek de NOS waarschijnlijk diende over te gaan tot het schrappen van een aantal programma’s dat jarenlange successen had gehad. Het ging daarbij onder meer om de uitzendingen van Openbaar Kunstbezit. In januari 1957 begon dit programma als een radiocursus verzorgd door de gelijknamige Stichting met als doel de kunst populairder te maken onder de luisterende bevolking. Ondersteund door cursusmateriaal was er van het programma vanaf 1963 ook een televisieversie en inderdaad kwam er aan de uitzendingen in 1978 een einde.
De financiële problemen bij de NOS hadden in dat jaar tot gevolg dat er geen ruimte meer was voor dure eigen producties. En wat is daarvan vaak de dupe? Juist die programma’s die het stempel ‘cultureel’ meekrijgen. Een ander soortgelijk programma in die tijd, Beeldspraak, diende een derde van de toegewezen zendtijd in te leveren waardoor weer het nodige werd bespaard.
En wat doe je als een programma niet meer wordt vertoond? Je gaat bijvoorbeeld jouw stad in op zoek naar jouw favoriete uitspatting en dat deed een aantal Groningers ook in februari 1978. Ze gingen naar een Chinees restaurant gevestigd aan het Gedempte Zuiderdiep met als doel er kikkerbilletjes te gaan consumeren. Het ging om twee vrouwen en een man van rond de dertig die, met een flinke borrel op, het restaurant bezochten. Toen bleek dat er geen kikkerbilletjes op de menulijst stonden besloot het drietal planten uit de bloembakken in het restaurant te rukken en deze door het Chinese restaurant te gooien. Een van de drie, de mannelijke persoon, ging zelfs zo ver de kelner King Shen Lai in een van zijn benen te bijten. Het drietal werd door de politie opgepakt en opgesloten. En ook daar waren geen kikkerbilletjes te consumeren.
