Betonuur, Vuurwerk en Stampij: hardrock en metal op de radio

LP uitgegeven in 1978

tekst: André van Os

Heavy metal is altijd een beetje een ondergeschoven kindje -of genre- geweest op reguliere radiostations. Hoewel er liefhebbers genoeg waren, fans die vandaag de dag nog met weemoed terugdenken aan de programma's die zich wel op de ruigere muziek toelegden.

Het eerste was Betonuur, dat werd uitgezonden op de 'Vara-dinsdag' (er was nog geen horizontale programmering) op het toenmalige Hilversum 3. De eerste uitzending was in januari 1976. Oud-Radio Noordzee DJ Alfred Lagarde presenteerde het programma, dat niet eens was weggemoffeld in de randen van de nacht, maar op prime time van 17.00 tot 18.00 uur werd uitgezonden. Betonuur begon jarenlang met de aankondiging van de nieuwe Hilversum 3 'troetelschijf', gevolgd door een kort humoristisch hoorspel waarin alle stemmen door Lagarde zelf werden ingesproken. Vast onderdeel was ook 'de hardste vijf': platen gekozen door de luisteraars. Tijdens de jaarlijkse locatie-uitzendingen van Vara's Lijn 3 waren er ook live-optredens te horen in het programma.In 1982 stapte Alfred Lagarde over naar Veronica en verdween Betonuur. De Vara begon in 1983 op het tijdstip een eigen hitlijst: de Verrukkelijke 15.

Leidse Courant, 14 augustus 1979

Ook de KRO had aandacht voor het heavy metal genre in het radioprogramma Stampij, gepresenteerd door Hanneke Kappen. Ze was ook zangeres van de Nederlandse hardrockband White Honey. Haar hardrock programma was in 1981 en 1982 te horen op de 'KRO woensdag' ook al tussen 17.00 en 18.00 uur. In de zomerprogrammering werden ook bij Kappen live concerten uitgezonden. Fans van dit programma weten nog hoeveel indruk het maakte toen zij drie live nummers van Motörhead achter elkaar draaide. Kom daar nu nog eens om bij 3FM. Hanneke Kappen komt uit de school van RTV Noord, en na haar ‘beton’ capaciteiten presenteerde ze Dag Zondag voor de NPS. Voor de televisie presenteerde ze de VARA-programma's Wereldwijs, Je ziet maar, Nederland Museumland en Vroege Vogels. Voor Teleac presenteerde ze Werken aan Werk en Plein 1. In 1989 presenteerde zij het Kinderen voor Kinderen festival. Tegenwoordig is ze docente in het Praktijkonderwijs in Groningen.

Cartoon door Peter van de Wiel, https://peterscartoons.blogspot.com

Tenslotte was er van 1987 tot 1992 Vara's Vuurwerk, 'een wekelijks uurtje hardrock en heavy metal' met Henk Westbroek en Rolf Kroes als presentatoren. Ook Vara baas Marcel van Dam schoof soms aan om de concertagenda voor te lezen of om de top tien van de Vuurwerk Vijftig voor te dragen. Dit programma werd elke dinsdagavond uitgezonden op Hilversum 3 van 20.00 tot 21.00 uur. Vaste onderdelen waren naast de Vuurwerk Top 50, demo's en concertregistraties van bijvoorbeeld het Dynamo Open Air festival. Onder fans is een zomeruitzending vanaf een damestoilet in Scheveningen nog bekend.

Twee andere metal-programma's moeten nog worden genoemd: Mirella Simoncini presenteerde eind jaren negentig Bad Grrrl op 3FM voor de NPS. En in 2003 werd nog eenmaal een poging gewaagd het heavy metal genre terug te brengen toen de VPRO 3VOOR12 dB, introduceerde: "Nieuw en minder nieuw lawaai gepresenteerd door Chris Herrebrugh en Remi Tjon Ajong". Maar in 2004 werd het alweer uit de programmering gehaald, "door de zenderredactie negatief geëvalueerd op basis van de kwaliteit van de presentatie en op de muziekkeuze".

Wat blijft is de herinnering, die door de fans van Betonuur, Vuurwerk en Stampij nog steeds wordt beleden op diverse internetfora én natuurlijk met het uitwisselen van oude opnames.

Door Peter Wijnants - wikiportret.nl, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=54280079