Actie voor de TROS was een van oplichting

tekst: Hans Knot

In 1973, toch al weer 44 jaar geleden, werden er heel wat acties ondernomen om de geliefde zeezenders van destijds deels een plek te kunnen geven in het toenmalige omroepbestel. De regering had laten weten dat, na eerdere incidenten zoals de brandstichting aan boord van het zendschip MEBO II van Radio Noordzee, klaarblijkelijk in opdracht van kopstukken binnen de Veronicadirectie, het tijd werd om een wet te introduceren welke het onmogelijk diende te maken op legale wijze mee te werken aan de activiteiten van deze zeezenders. De brandstichting in de machinekamer werd verricht door drie duikers, onderleiding van Captain Tom uit Scheveningen. Hij wist de weg op het schip en zo kon het drietal in het donker rustig hun gang gaan. Nadat de brand werd opgemerkt door de bemanningsleden werd het uitbreken in het speciale ‘On fire’ programma verhaald als zijnde een bomaanslag. De pers dook erop, een Journaalploeg was vrij snel bij de brandhaard, hoewel normaal in die tijd het toch snel twee uur zou duren vanuit Hilversum richting de ankerplaats van het zendschip in internationale wateren te komen. Nieuwslezer Jan Gerritsen deed vanaf de Noordzee verslag.

Voor mij is het altijd een vraag geweest of men niet bijtijds was ingeschakeld dat iets dergelijks zou gaan plaats vinden. Trouwens men had geen opdracht tot brandstichting, er was slechts gedacht aan het kappen van de ankerketting en het binnenslepen in nationale wateren van de MEBO II. Na het bekend worden van de plannen van de toenmalige regering werd er hard gewerkt in de burelen van Radio Veronica en Radio Noordzee.

Er kwamen zogenaamde ledenwerfacties en bij Veronica werd er een actie volop gepromoot waarbij met medewerking van vele artiesten een grote demonstratie werd gehouden van het Malieveld in Den Haag naar het Binnenhof en weer terug om de regering te tonen dat heel veel Nederlanders achter het radiostation stonden. ’18 april, we kunnen het toch proberen.’

Radio Noordzee startte in juni 1973 de Hou em in de Lucht actie. Met rode en blauwe stickers, waaraan een aanmeldstrookje zat, werd – via promotieteams – geprobeerd zoveel mogelijk luisteraars lid te laten worden van een toekomstige radiovereniging Radio Noordzee. Zowel bij Veronica als Noordzee had men geen rekening gehouden dat alleen diegene boven 18 jaar kijk- en luistergeld betaalden in aanmerking kwamen voor telling van het aantal vereiste leden. Veronica is er eind 1975 gekomen als omroep, VOO. Bij Noordzee kwam men bij lange na niet aan het aantal vereiste officiële leden. Acties die zonder al te veel problemen destijds zijn verlopen. Dat was wel anders in juni 1967 toen de politie in Utrecht diende in te grijpen bij een actie van drie colporteurs die probeerden nieuwe abonnementen op het radio- en televisieprogrammablad TROS-kompas te werven.

Ze zorgden voor grote beroering in een Utrechts bejaardentehuis. Zonder zich te realiseren wat zij deden, hadden tientallen bejaarden in dat bejaardentehuis hun handtekening onder een papier gezet, dat een aanmeldingsformulier bleek te zijn voor een abonnement op de TROS-kompas. Een van de toenmalige bewoonsters, mejuffrouw E. M. Duverge, vertelde dat een colpolteur bij haar aanbelde die haar een exemplaar van het TROS-kompas gaf. Zij nam het aan, waarop de man haar vroeg: “Wilt u hier even tekenen?". De bejaarde vrouw deed het, want ze dacht dat het reclame was, waarbij ze alleen maar voor ontvangst diende te tekenen.

Later in die middag sprak zij andere vrouwen uit het bejaardenhuis die vertelden dat zij ook hadden getekend. Zij hadden achteraf pas begrepen wat zij eigenlijk getekend hadden: een abonnementaanmelding op de TROS-kompas. Zuster W. Prins, directrice van het bejaardentehuis, vertelde aan de lokale krant dat zij gealarmeerd werd door een verzorgster, die meldde dat er drie mannen door het huis liepen. Direct gaf zuster Prins enkele mannelijke personeelsleden de opdracht de drie mannen bij haar te brengen. Zij begreep er niets van hoe de mannen binnengekomen zouden zijn, omdat iedereen via de portier het rusthuis betrad.

Wat bleek, een van de ‘arrestanten’ vertelde haar dat zij door de dienstingang binnen waren gekomen en toen via de keuken en de personeelsafdeling op de gangen kwamen, waar de kamers van de bewoners op uitkwamen. Mejuffrouw Prins hoorde van de bewoners dat de mannen zonder bellen de kamers van de bejaarden binnenkwamen. Als zij om een handtekening vroegen, legden zij hun hand over het papier zodat de tekst niet te lezen was.

Mr. Joop Landré, destijds voorzitter van de TROS, was ook op de hoogte gebracht van het strafbare voorval en vertelde aan de directrice dat de bejaarden, die zich niet wilden abonneren op het TROS-kompas, weer als lid afgevoerd konden worden.