Een terugblik op juli 1979

tekst: Hans Knot

We duiken in de geschiedenis van de radio, en wel ruim 38 jaar geleden naar juli 1979. In het begin van die maand werd bekend dat de voormalige voorzitter van de Adje Bouman Fanclub, Sieb Kroeske, na een periode van zes jaar, de Stichting Top 40 ging verlaten. Hij was ondermeer verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding en de samenstelling van de Nederlandse Top 40 en de Tipparade. Het persbericht maakte melding van een overstap naar de platenmaatschappij Ariola, alwaar hij labelmanager voor het internationale repertoire zou worden. Opvolger bij de Stichting Top 40 werd Peter van Doorn, die daarvoor ruim zes jaar werkte voor de platenmaatschappij CNR als pers- en reclamechef.

Die maand kon ik ook berichten dat op 1 juli om 12 uur precies de officiële uitzendingen waren begonnen van Radio Mi Amigo 272 vanaf een nieuw zendschip, de MV Magdalena. Het openingsprogramma werd verzorgd door Ton Schipper en was van tevoren op band opgenomen omdat het voor hem onmogelijk was naar het zendschip te komen. De opening werd voorafgegaan door een nieuwsbulletin waarin uitgebreid over de start van het station melding werd gemaakt. Een nieuwsblok dat die middag elk uur, op het hele uur, werd herhaald.

Na het eerste uur was er een show met deejay Wim de Groot waarna de teleurstelling werd ingezet want vervolgens was er alleen non stop muziek te horen dat werd gedraaid door Kees Borrell en Otto. De gekozen frequentie zat ook lang niet iedereen lekker. Zo kwam er een klacht binnen van de organisatie achter Radio Bloemendaal. Men zou op de frequentie kunnen storen die door de PTT was toegewezen maar in werkelijkheid viel het mee en was er een verschil tussen beide frequenties van 16 kHz. Van een ander station dat in de weekenden vanuit een gehucht in de buurt van Vlagtwedde kwam werd er gemeld dat de persoon achter Radio Nolan de zender had opgeschroefd naar de 269 meter om storingen te voorkomen. Op ditzelfde station werd in die tijd maandelijks de Freewave Informatie Show uitgezonden als ondermeer promotie voor het gelijknamige blad.

Het is altijd weer leuk in de archieven van dit blad, dat al sinds 1978 bestaat, te duiken. Ik heb de eer al die decennia hoofdredacteur te zijn waardoor het mogelijk is ondermeer deze rubriek te vullen met tal van herinneringen. Zeg eens eerlijk, wie herinnert zich nog een actie voor Radio Friesland bij de afsluitdijk in de zomer van 1979?

Op de kop van de Afsluitdijk hadden leden van de actiegroep ‘Teken voor Radio Friesland’ ruim 34.000 handtekeningen en 70 zogenaamde bijvalbetuigingen van verschillende Friese organisaties overhandigd aan de toenmalige minister voor Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werd, Gardeniers. Zij was dus ook verantwoordelijk voor het omroepbeleid. Met de overhandiging wilde men de minister duidelijk maken dat Friesland met zijn dubbelcultuur niet genoeg had aan 1 uur zendtijd voor de regionale omroep. Volgens de actievoerders zou een aantal van zes uren per etmaal toereikend zijn. Het zou nog enige jaren duren alvorens het werd gerealiseerd.

In die tijd kwamen er ook altijd de meest vreemde onderwerpen aan bod zoals eventuele omroepverkiezingen. Zo kwam er een werkgroep kwartaalenquête van de subfaculteit Politicologie van de Vrije Universiteit van Amsterdam met gegevens naar buiten waarin werd gesteld dat de TROS, indien er in 1978 omroepverkiezingen waren geweest, met 21% van alle stemmen de grootste omroep zou zijn geworden. De AVRO kwam uit op 14%, de VARA op 13% en de NCRV zou 11% van de stemmen hebben gekregen. De KRO en de VOO kwamen niet verder dan 8% elk terwijl de VPRO en EO beiden op 4% kwamen. Of er 17% van de mensen niet zou hebben gestemd werd niet vermeld.

Ook werd die maand bekend dat de medewerkers van de regionale Omroep Brabant de luisteraars meer bij de uitzendingen dienden te betrekken. Zo dienden de nieuwsdienst medewerkers bij de formulering van het nieuws meer rekening te houden met het lage opleidingsniveau van het merendeel van de luisteraars. Een en ander kwam voort uit een onderzoek gehouden door twee studenten bedrijfskunde aan de TH van Eindhoven. De luisteraars, de medewerkers en de correspondenten, behoorden, volgens de studenten, ook betrokken te worden in de beleidsorganen van de regionale omroep.

Waar destijds ook vaak over werd geschreven was de zenderkleuring waarbij Hilversum 1 bijvoorbeeld als lichte muziek zender was aangekleed. In juli 1979 werd bekend dat het radiostation Hilversum 1, na het ingaan van de zenderkleuring, door meer mensen dan voorheen werd beluisterd. Het toenmalige popstation Hilversum 3 had minder luisteraars gekregen.

Dit bleek uit een onderzoek dat in de periode van 22 april tot en met 5 mei 1979 bij 1000 personen in Nederland was gehouden. De metingen werden verzorgd door de afdeling Kijk- en Luisteronderzoek van de NOS. Men meldde, bij het vrijgeven van de cijfers, dat er wel voorzichtig mee om diende te worden gegaan met de uitkomsten: ‘een echt overzicht van de resultaten van de zenderkleuring kan pas in november worden verwacht wanneer er bij 5000 luisteraars metingen worden gehouden.’ En wat stonden er voor cijfers in het eerste voorzichtige onderzoeksverslag? De gemiddelde luisterdichtheid van Hilversum 1 was overdag gestegen van 3,5% naar 7,1%. Hilversum 3 daalde van 17.6% naar 15,8% en de luisterdichtheid van de toenmalige Hilversum 2 en 4 waren beiden nagenoeg gelijk gebleven.

Radio Vaticaan [door Joshua Sherurcij - https://en.wikipedia.org/wiki/Image:Vatican-radio.jpg, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2271685]

Radio Vaticaan zorgde ervoor dat in het zendstation een 500 kW zender in gebruik werd genomen en tevens dat er ook uitzendingen in het Pools werden opgestart. En dat was om vooral de landgenoten van de toenmalige Poolse Paus te kunnen bereiken, in een land dat voornaam katholiek was. Bedenk wel dat er veel, zo niet heel veel, is veranderd in de radiobeleving de afgelopen decennia.