Terug naar 1979: De Ome Joop Verkiezing

tekst: Hans Knot

De nostalgische column brengt je deze keer weer eens naar 1979. We hadden het programma al bij Radio Noordzee in januari 1973 toen we werden verrast met ‘De Abominabele Top 2000’ met André van Duin, en dat zeker naar meer smaakte. Het werden 10 wekelijkse uitzendingen, waarna technicus Ferry de Groot ook een meer belangrijke rol kreeg in het programma. In 1974 kwam het programma via Radio Noordzee te vervallen na strubbelingen met de leiding van het station.

Men stapte over naar de publieke omroep en kreeg nog meer vaste luisteraars toen het duo actief werd bij de NCRV. Ome Joop was een van de typetjes die steeds meer fans kreeg. De populariteit was zo groot geworden dat de redactie van de NCRV omroepgids samen met ondersteuning door NCRV radio en -televisie daarop ging inspelen door het organiseren van een ‘Ome Joop Verkiezing’. Men vond dat de spreekstijl van Ome Joop een duidelijke stempel op het luisterpubliek had gedrukt, wat alom merkbaar was door het ‘ge-ome Joop’ op schoolpleinen, fabrieken en kantoren en op feestje en cafés en meer.

De aangekondigde Ome Joop-verkiezing werd door de NCRV georganiseerd op zaterdag 24 maart in de NCRV-studio. Iedereen mocht er aan deelnemen, mannen zowel als vrouwen, jongens zowel als meisjes. Er werd dan ook een ‘Ome Joop Senior-1979’ en een ‘Ome Joop Junior-1979’ gekozen. Men kon zich aanmelden door het inzenden van een cassettebandje — waarop naast eigen naam en adres een treffende Ome Joop-imitatie kon worden opgenomen. Uiteraard was het André van Duin die voor de prijsuitreiking werd gevraagd.

Medewerkers van het destijds populaire NCRV-televisieprogramma ‘Showroom’ maakten opnamen van het gebeuren, waarvan een verslag verscheen in de uitzending van 2 april 1979. Maar het was niet voor iedereen een succes te noemen want al vrij spoedig was in een aantal kranten te lezen dat de ‘Ome Joop wedstrijden’ de eerste patiënten met klachten aan de stembanden zich hadden gemeld bij specialisten in verschillende ziekenhuizen. Men wist te melden dat het vooral ging om kinderen uit de hoogste klas van de lagere school, die juist aan een stemwisseling toe waren, die problemen kregen.

In het Nieuwsblad van het Noorden kwam drs. H. k. Schutte van het Groninger Academisch Ziekenhuis aan het woord. Hij stelde onder meer dat wat André van Duin destijds met zijn stem deed heel knap was. Maar hij waarschuwde er voor dat lang niet iedereen dergelijk gebruik van de stembanden kon waarmaken, zonder schade aan te richten. Hij verwachtte dan ook op zijn afdeling de nodige patiënten ter behandeling te mogen verwelkomen met als oorzaak het nabootsen van Ome Joop. Dit zou kunnen resulteren in stembandverdikking en vocht op de stembanden. Dit leidde tot heesheid, heftige schorheid en vermoeidheid van de stembanden. Uiteindelijk kon het leiden tot afwijkingen die niet zouden herstellen na een periode van rust en het nemen van spraaklessen. Schutte verwachtte dat er zeker door overdadig misbruik van de stembanden het tot operatief ingrijpen zou komen.

Ome Joop masker uit 1979

Bij bezoek aan zijn afdeling van mensen met klachten vroeg hij in die tijd dan ook altijd of men Ome Joop nadeed en waarschuwde zijn cliënten voor de gevaren van overdadig gebruik van de stembanden. Een dag later, op 21 maart, reageerde de heer G. de Beer de organisator voor de NCRV. Hij stelde dat wanneer er inderdaad sprake kon zijn van blijvende schade bij kinderen er kon worden overwogen het kampioenschap te schrappen. Ook van Duin zelf kwam aan het woord. Hij vond dat er iets gedaan diende te worden en dat hij contact zou opnemen met de directie van de NCRV. Hij had zelf verder geen invloed gezien de wedstrijd door anderen werd georganiseerd en hij er alleen zou zijn om de prijzen, samen met meneer de Groot, uit te reiken.

Het was natuurlijk veel te kort tijd om de wedstrijd stop te zetten en uiteindelijk waren er op 24 maart 1979 dertig deelnemers die hun Ome Joop imitatie ten tonele mochten brengen.