Terug naar 1980 (2)

tekst: Hans Knot

Tijd om ook weer een keer uitgebreid te duiken in een aantal berichten dat ik destijds heb uitgeknipt in het jaar 1980. Eind februari werd bekend dat de Reclameraad, destijds verantwoordelijk voor de inhoud van de reclameblokken die via radio en televisie werden uitgezonden, een verbod voor uitzending van twee reclamespots had uitgevaardigd.

Dan zit je in de vroege ochtend aan het ontbijt, waarbij het verstandig is niet alleen gezond te eten maar ook om er tijd voor te nemen, wat door mij altijd is opgevolgd. Maar dan heb je de ochtendkrant erbij terwijl je een kom met ‘Weetabix’ tot je neemt aangevuld met halfvolle yoghurt en lees je over de twee reclamespots.

In het ene filmpje, dat dus door de Reclameraad werd verboden, ging het om een yoghurtdrank die in de reclamespot werd aanbevolen onder het motto dat het product de gezondheid zou bevorderen. Dat was destijds in strijd met de waarheid want nergens was uit de erkende voedingsleer op te maken dat yoghurt leidde tot een betere gezondheid. Spontaan heb ik overwogen nooit meer yoghurt tot mij te nemen maar melk toe te voegen, hetgeen dus niet is gelukt.

Het tweede verbod kwam namelijk over een reclamespot voor melk, die als dagvers werd aangekondigd. Wel daar was de Reclameraad het ook niet mee eens want de uiting was volgens de raad misleidend te noemen. Wel was het product vers als het werd afgevoerd van de boerderijen maar kon daar geen sprake meer van zijn als het in de winkel te koop was, laat staan als de melk werd gekocht door de consument.

Een voorbeeld van tv reclames in 1980

Op 7 maart 1980 werd bekend dat alle bestaande omroeporganisaties evenveel zendtijd dienden te krijgen op de netten Nederland I en 2. Verder werd er geadviseerd dat er een derde tv-net diende te komen en wel om een dam op te werpen tegen de opkomende commercie via de geplande kabel- en satelliettelevisie. Dit derde net, zo werd voorgesteld, diende te komen vallen onder één organisatie met als naam ‘de Nationale Omroep Organisatie’ (NOO) die onder de NOS paraplu diende te gaan functioneren en ook reclameblokken mocht gaan uitzenden.

Het idee was afkomstig van de werkgroep Kunsten en Media van het wetenschappelijk bureau van de politieke partij D66, waarbij men had samengewerkt en advies had gevraagd van de Tweede Kamer fractie van de partij. Wel diende eerst de koppeling tussen het lidmaatschap van een omroepvereniging en het abonnement op een omroepblad, dat een omroep publiceerde, te worden afgeschaft. Pas als dit het geval was werd het mogelijk een einde te maken aan de meer wrekende concurrentieslag, waarbij de zendtijd voor een omroep werd toegewezen op het aantal betalende leden.

Dan was er ook nog de nota van D66 met als titel ‘Landelijke en Regionale Omroep’. Daarin werden in 1980 voorstellen gedaan voor de ‘genezing’ van het zieke omroepbestel. Op 15 maart van dat jaar werd de nota besproken op het deelcongres van de partij en andermaal op twee andere bijeenkomsten in de maand april, waarbij er vanuit werd gegaan dat de daarin voorkomende plannen door de aanwezige leden zouden worden aanvaard. Helaas werd daar in maart niet tot in detail aangegeven wat er in voornoemd rapport werd geadviseerd.

Het was in maart 1980 ook weer eens onrustig bij de regionale omroep Radio Noord waar de positie van Kees Kremer, freelance medewerker, aan een draadje hing. In het Nieuwsblad van het Noorden reageerde Kremer als volgt: “Ze trekken zich bij Radio Noord geen flikker van het publiek aan. Ze blijven VPRO'tje spelen. Dat ze mij eruit willen hebben, oké, maar dat ze hun populairste programma de nek om willen draaien, dat kan er bij mij niet in.” Hij stelde vernomen te hebben, dat zijn populaire verzoekplatenprogramma, elke zaterdagmorgen tussen 11 en 11.30 uur destijds via Radio Noord te beluisteren, op 1 juni 1980 zou gaan verdwijnen. Uit de recente luistercijfers bleek destijds dat het programma veruit het populairste was van Radio Noord, met een luisterdichtheid van gemiddeld 17%. Dat stond destijds garant voor rond de 150.000 luisteraars die op het verzoekhalfuurtje afstemden.

Er waren ook zeer slecht beluisterde programma’s bij Radio Noord. Zo behaalde het programma, dat tussen half 6 in de middag en half 7 in de avond werd uitgezonden een luisterdichtheid van slechts 3,1%. Dat dagelijkse uitzenduur was destijds zeer ongunstig te noemen daar luisteraars op dat tijdstip meer bezig waren met eten te maken, de kinderen te verzorgen en andere huishoudelijke zaken te doen. Het onderzoek van de NOS had ook aangetoond, dat het voornamelijk in dialect gesproken zaterdagochtendprogramma van Radio Noord het schitterende luistercijfer van gemiddeld 17 procent had gehaald.

Het was dus voor Kees Kremer een grote teleurstelling dat op 31 mei 1980 een einde kwam aan de presentatie van het verzoekplatenprogramma. Hij vond het besluit zelf een enorme achteruitgang daar vele tienduizenden luisteraars, waaronder veel ouderen, gedupeerd zouden worden. Bovendien was hij van mening dat er in de toekomst veel minder ruimte zou zijn voor de muziek van noordelijke artiesten. Maar dat viel later, zo zou blijken, echt wel mee.

Swier Broekema (foto: Groninger Archieven)

Er was nog meer gaande bij de regionale omroep in Groningen want niet veel later werd bekend dat de destijds 59-jarige Swier Broekema benoemd werd tot het nieuwe Hoofd van Radio Noord. Hij was tot zijn benoeming actief als directeur van de Culturele Raad van de provincie Groningen. Hij verwachtte rond 1 juni in dienst te treden maar had van de Raad van Beheer van de NOS reeds met ingang van de dag van de benoeming alle bevoegdheden, verbonden aan de nieuwe functie, gekregen. De heer Swier Broekema, die sinds 1 oktober 1966 directeur van de Culturele Raad was en voordien ambtenaar bij de provincie Groningen, werd de opvolger van Willem de Jong die zelf ontslag had genomen bij Radio Noord.

Het was in hetzelfde jaar dat Henk Binnendijk van Radio Noord mij wees op een vacature voor redacteur. Ik had met Henk en zijn collega Rob van Zandvoort enkele radio gerelateerde onderwerpen voor het station gemaakt. Solliciteren had nut want ik werd voor een gesprek uitgenodigd in de vergaderzaal van Radio Noord in het statige pand aan het Prinsenhof in het centrum van de Martinistad.

Achteraf, meer dan 42 jaar geleden, was het een amusant gesprek met een vijftal personen. Terugdenkend aan het gesprek werd mij op het einde van de bijeenkomst heel duidelijk dat er keuzes dienden te worden gemaakt. Eerder genoemde Swier Broekema, die niet ver van ons woonachtig was, stelde heel duidelijk dat als ik in aanmerking diende te komen voor de baan ik alle schrijvende activiteiten voor RadioVisie en Freewave Media Magazine diende stop te zetten. Datgene ik daarna besloten heb dient voor iedereen wel duidelijk te zijn.

Kommentare sind deaktiviert.