Zegt de naam Barteld Grofsmid je nog iets?

Barteld onder gebruik van de legendarische naam ‘Oompie Koerier’.

tekst: Hans Knot

Deze man, afkomstig uit het Groningse Zuidbroek, was vaak terug te vinden in de geschreven pers in de provincie Groningen. Zo ook in het Nieuwsblad van het Noorden van 9 januari 1979 toen hij en andere collega’s werden gevraagd wat er stond te gebeuren als de plannen van de toenmalige staatssecretaris Neelie Smit-Kroes zouden doorgaan.

Zij had aangekondigd de etherpiraterij in Nederland aan banden te leggen en Barteld antwoordde op de vraag: “Wij gaan rustig door, reken daar maar op. Naast Achterhoek waren de provincie Groningen en Drenthe in die tijd het domein van vele illegale zenders, waarbij er werd vermeld dat het om meer dan 7000 verschillende stations ging, waarvan de bezitters zich vooral bezighielden met het draaien van Nederlandstalige platen en verzoekjes van luisteraars.

Barteld had niets met de speciaal vrijgemaakte frequenties voor 27MC’ers, vooral om dat daarop geen muziek mocht worden gedraaid en tevens gewerkt diende te worden onder bepaalde wettelijke voorwaarden, waaronder een vastgesteld maximaal vermogen voor de te gebruiken zendapparatuur. Barteld was ervan overtuigd dat de plannen van de staatssecretaris vooral waren gericht op de mensen die via de 27MC met elkaar in contact waren. Maar voor hem ging het vooral om het draaien van muziek, welke in Hilversum bij de omroepen geen ruimte aan werd gegeven: het levenslied. “Als mevrouw Smit wil dat we stoppen dan dient ze er eerst maar voor te zorgen dat er een radiostation wordt opgericht waar wel ruimte voor Nederlandstalige muziek komt.”

ledere ochtend was Barteld al vanaf half zeven actief met zijn programma, waarbij hij drie uur lang verzoekplaten draaide voor iedereen die zich meldde. En de telefoon stond gedurende de uitzending altijd roodgloeiend en dus had hij een dankbaar luisterpubliek. Barteld en zijn gelijkgezinde collega’s gebruikten voornamelijk frequenties via de FM- en AM-band. Hoe Smit destijds een einde wenste te maken aan de illegale zenders werd niet duidelijk.

Toen in de tweede helft van de jaren zeventig het aantal piraten, dat via de 27MC actief was, fors toenam en men alleen maar probeerde verbinding met elkaar te maken werd een plan ingevoerd, dat was bedacht door de toenmalige staatssecretaris Van Hulten. Hij bood deze mensen de mogelijkheid een PTT-licentie te halen. De zogenaamde D-licentie, die twee jaar geldig zou zijn. Daarna moest men het D-examen afleggen. Met de D-machtiging mocht men slechts met een door de PTT-goedgekeurde apparatuur zenden. Soortgelijke licenties waren al decennialang in gebruik in Australië en Amerika.

Als men twee jaar een licentie had gehad diende opnieuw examen te worden gedaan, maar in 1978 bleek dat de aanpak van Van Hulten niet was geslaagd want weinigen hadden zin in een examen. Wel nam rond die tijd het aantal mensen, dat via de 11 meter band actief was, nog steeds behoorlijk toe. En praktisch iedereen die wel een licentie haalde, via een examen, verdween naar de 2 meter band voor zendamateurs.

Mevrouw Smit-Kroes vond dat het zo niet langer kon en gaf de PTT opdracht een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheden om de piraten op een vrijgemaakte amateurband hun gang te laten gaan. Ze moesten dan echter wel in het bezit zijn van een vergunning. De onderzoeksafdeling van de PTT ging aan de slag en in negen maanden tijd werd een lijvig rapport, met daarin de nodige alternatieven, opgesteld.

Begin 1979 werd in de kranten bekendgemaakt dat het rapport geheim was en mededelingen wensten woordvoerders van de PTT er nauwelijks over te doen. Maar ook in die tijd lekte informatie naar buiten, waaronder het gegeven dat het vrijwel vast stond dat er het idee was om de 27MC band ruimte vrijgemaakt zou worden voor 22 kanalen, zodat een redelijk hoorbare communicatie kon plaatsvinden. Ook werd al bekend dat er in de toenmalige toekomst alleen apparatuur mocht worden gebruikt dat goedgekeurd was door de technische dienst van de PTT en met laagvermogen een maximaal bereik van 25 kilometer. Maar omdat er eerst officieel internationale afspraken dienden te worden gemaakt werd het daarna in 1979 heel stil. Behalve Barteld en zijn collega’s, die deden wat ze hadden beloofd: doorgaan. 

Kijk op YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=ezHdYEYcay0